Oʻzbekiston respuplikasi oliy va oʻrta maxsus taʻlim vazirligi muqimiy nomidagi qoʻqon davlat pedagogika instituti

4.3.2-rasm. Zamonaviy infokommunikatsion tarmoqning umumlashgirilgan arxitekturasi
Grid texnologiyalari. Grid texnologiyalarini paydo boʻlishiga jahon miqyosida yuz minglab kompyuterlarning resurslaridan unumli foydalanilmayotganligi sabab boʻldi. Mavjud kompyuterlarning resurslari toʻliq ishlatilmasligi qayd etilgan, ularning protsessorlari koʻp hollarda bor yoʻgʻi 5 foiz vaqt oraligʻida band boʻlib, qolgan paytlarda "bekor" turib qolar ekan⁵⁵.
Internet maʼlumotlariga koʻra, bugunda jahonda 500 milliondan ziyod kompyuterlar borligi keltirilgan, ammo ularning oʻrtacha hisobda hammasi boʻlib 15 foiz resurslaridan foydalanilar ekan, qolgan 85 foiz kompyuter resurslari (hisoblash resurslari, xotira resurslari) ishlatilmas ekan (4.3.2-rasm).
Keltirilgan maʼlumotlarning toʻgʻriligiga ishonch hosil qilish qiyin emas: tashkilot, muassasa, korxonaning har bir xodimi rahbariyatdan "meni samarali ish yuritinshm uchun, menga eng zamonaviy shaxsiy kompyuter kerak, "parametrlari krutoy" boʻlishi kerak" deb talab qiladi. Lekin keyinchalik, koʻp hollarda, u bunday kompyuterdan faqat matn redaktorida ipshash bilan cheklanadi. Boshqa tarafdan, ayrim ilmiy tekshirish muassasalarida keng qamrovli tadqiqotlarni oʻtkazish uchun yuqori takt chastotali protsessorlar, katta hajmdagi tezkor xotira, qattiq disklar yetishmaydi.
Grid texnologiyalari har xil tipdagi resurslar toʻplamini birlapggiradigan, geografik nuqtayi nazaridan, taqsimlangan infrastrukturani ifodalaydi. Bunday infrastrukturaning resurslaridan foydalanuvchi, qayerda joylashganligidan qatʼiy nazar, istalgan nuqtadan kirishi mumkin. Resurslar tarkibiga protsessorlar, uzoq muddatli va operativ xotiralar, maʼlumot bazalari va axborot "omborlari" va boshqalar kiradi.
Grid texnologiyalari global kompyuter tarmoqlarini yagona, hech kim tarafidan cheklanmagan, hisoblash resurslariga aylantirib beradi. Boshqa soʻz bilan aytganda Grid texnologiyalari global tarmoqdagi ayrim kompyuterlar resurslarini birlashtirib, protsessor tezligi bir necha teragers boʻlgan super quvvatga ega virtual kompyuterga aylantirib berishi mumkii. Bunday virtual superkompyuterda dunyodagi million - million foydalanuvchilar oʻz masalalarini yechishlari mumkin boʻladi.
Grid texnologiyalari kompyuterning quyidagi resurslari bilan ishlashni taʼminlaydi: hisoblash resurslari; maʼlumotlarni saqpash resurslari; tarmoq resurslari; maxsus dasturiy taʼminotlar.