O‘zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Paleolit 

 

 

 

Paleolithic 

Палеолит 

(yunoncha “paleos” – qadimgi, “litos” 

– tosh) – qadimgi tosh davri. 

paleolit  davri  insoniyat  tarixida  eng 

uzoq  davom  etgan  tarixiy  davr  bo‟lib 

---

2,5-mln. 

yildan  12-ming  yillikkacha  bo‟lgan 

davrni o‟z ichiga oladi.  

Paleontrop 

 

 

Paleontrope 

Палеонтроп 

(yunoncha 

“paleos”  –  qadimgi, 

“antropos”  –  odam)  –  qadimgi  davr 

odamlari.  paleontroplar  asosan  o‟rta 

paleolit 

davrida 

(100-40-ming 

yilliklar) 

yashaganlar. 

neandertal 

odamlari 

paleontroplar 

deb 

ham 

yuritiladi. 

Patriarxat

 

 

 

Parihahat 

Париархат 

–  ota  urug‟i  davri.  urug‟chilik 

tuzumining 

matriarxatdan 

keying 

ikkinchi  bosqichi.  ibtidoiy  jamoa 

davrida 

mehnat 

qurollarini 

takomillashuvi 

natijasida 

kundalik 

ehtiyojdan  ortiqcha  mahsulot  ishlab 

chiqarishning  paydo  bo‟lishi  bilan 

jamiyatda  onalar  o‟z  o‟rnini  otalarga 

bo‟shatib  berishga  majbur  bo‟lgan. 

miloddan 

avvalgi 

4-3-ming 

yilliklardan  boshlab  patriarxat  davriga 

o‟tila boshlangan 

Pitekantrop 

 

 

 

Pithecanthropus 

Питекантроп 

(yunoncha 

“pitek” 

– 

maymun, 

“antropos”  –  odam)  –  maymun  odam 

demakdir. 

indoneziyaning 

yava 

orolidan  1890-yilda  topilgan  ibtidoiy 

odam  turi.  ular  taxminan,  1-mln.  yil 

avval yashagan. 

Sivilizatsiya 

 

 

 

Civilization 

Цивилизация 

(lotincha  “civilis”  –  fuqaro  jamiyati, 

harbiylarsiz  va  cherkovsiz  hayot)  – 

jamiyat  erishgan  moddiy  va  ma‟naviy 

---

taraqqiyot darajasi. insonga xos sun‟iy 

olamni  moddiy  va  ma‟naviy  jihatdan 

takomillashuvidagi 

muvaffaqiyatlari 

ko‟rsatkichi.  

Zinjantrop  

 

 

 

Zijanthropus 

Зиджантроп 

“ishbilarmon 

odam”. 

Zinjantrop 

odamzodning  ilk  ajdodlaridan  bo‟lib, 

uning 

suyak 

qoldiqlari 

sharqiy 

afrikaning  zinj  qishlog‟I  yonidagi 

olduvoy 

darasidan 

topilgan. 

odamzodning 

kelib 

chiqishi 

shajarasida 

zinjantroplar 

avstralopiteklar  bilan  pitekantroplar 

orasini 

to‟ldiruvchi 

bo‟g‟in 

deb 

hisoblanadi. 

Chopper

 

 

 

Chopper 

Чоппер 

ibtidoiy  odamlarning  tosh  qurollari. 

ular  qo‟pol  daryo  toshlari  bo‟lib,  bir 

tomoni o‟tkirlashtirilgan bo‟ladi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Glossariy 

3-mavzu 

Afrosiyob  

Afrasiab 

Афрасиаб 

Samarqandning  eng  qadimgi  qismi. 

Miloddan  avvalgi  VIII-VII  asrlarda 

bunyod 

etilgan. 

Afrosiyob 

tepaligi 

hozirgi 

Samarqandning 

Sharqiy 

chekkasida  joylashgan  bo‟lib,  uning 

maydoni  219  gektarni  tashkil  etadi. 

---

Mifologik  (afsonaviy)  tasavvurlardan 

o‟sib  chiqan  adabiy  an‟ana,  ya‟ni 

Afrosiyob 

Turon 

podshohi 

degan 

tushincha 

tufayli 

Samarqandning 

qadimiy 

qo‟rg‟onidan 

tashqari 

Toshkentdagi 

Mingo‟rik 

xarobalari, 

Buxorodagi Romiton qo‟rgoni va boshqa 

tarixiy  yodgorliklar  xalq  orasida  hozirga 

qadar Afrosiyob nomi bilan bog‟lanadi. 

Ahmoniylar  

Achaemenids  Ахемениды 

miloddan 

avvalgi 

558-330-yillarda 

Eronda 

hukmronlik 

qilgan 

sulola. 

Sulolaga miloddan avvalgi  VIII  asr oxiri 

VII asr boshlarida Elam 

yaqinidagi  Parsua  hududida  yashagan 

qadimgi  fors  qabilalarining  boshlig‟i, 

oriylarning  nufuzli  sardorlaridan  biri 

Ahmon  asos  solgan.  Kir  II  (556-530)  va 

Doro  I  (522-486)  davrida    O‟rta  Osiyo 

hududlari  ham  Ahmoniylar  sulolasiga  

bo‟ysundirilgan.  Ahmoniylar  saltanatiga 

Makedoniyalik 

Iskandar 

Zulqarnayn 

(356-323)  miloddan  avvalgi  330-yilda 

barham beradi. 

Antik  davr  

Antique 

period 

Античный 

период 

 (lotincha  “antiquus”  –  qadimgi)  –  O‟rta 

Osiyo tarixining 

miloddan  avvalgi  IV  asrdan  (yunon-

makedon  istilosidan)  boshlab  milodiy  V 

asrga 

qadar  bo‟lgan  davri.  Jahon  tarixida  esa, 

qadimgi 

Yononiston 

(Gretsiya) 

va 

qadimgi 

Rim  tarixining  milodiy  476-yilgaca 

---

bo‟lgan davri tushuniladi. 

 

Ark  

Ark 

Арк 

qadimda  va  o‟rta  asrlarda  O‟rta  Osiyo 

hududida 

shaharlarning 

hokimlar 

joylashgan 

ichki qismi, ya‟ni “o‟rda”. Arkda asosan 

hukumat idoralari, amaldorlarning uylari, 

devonxona, 

tanga 

zarb 

qilinadigan 

zarbxonalar  joylashgan.  Odatda  ichki 

shahar  –  ark  ham  qalin  mudofaa  devori 

bilan o‟rab olingan.