O‘zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

 
O‘zbekiston tarixi predmeti 
Har qaysi mamlakat, har bir xalq qzining uzoq va betakror tarixiga ega 
bqlganidek, O‘zbekistonning, qzbek xalqining tarixi ham boy va sermazmundir. 
Qadim zamonlardayoq Turon, Turkiston deb e’tirof etilgan ona vatanimiz turli tarixiy 
yozma va arxeologik manbalarga kqra Xitoy, Hindiston, Eron, Misr, Rim kabi 
qadimiy va buyuk mamlakatlar qatori dunyoda mashhurdir. Vatanimiz jahon 
tarixining turli xalqlar, tsivilizatsiyalar tutashgan eng qaynoq, shiddatli 
chorrahalaridan biri bqlib, bu zaminda mahalliy aholining fors, hind, xitoy, yunon, 
arab, rus xalqlari bilan ma’lum darajada aralashchuvi sodir bqlgan, ularning 
madaniyati, fani, san’ati va umuman turmush tarzi bir-biridan bahra olgan, 
mushtaraklashgan. 
Tariximiz ildizlari necha-necha ming yillarga borib taqaladi. O‘zbekiston 
xalqining boy va qadimiy davlatchilik tajribasi bor. Hozirgi O‘zbekiston hududida 
dastlabki mustaqil davlat tuzilmalari miloddan avvalgi birinchi ming yillik 
boshlaridayoq paydo bqlib, qariyb 3000 yil davomida takomillashib borgani va dunyo 
davlatchiligi rivojida eng yuksak darajaga kqtarilgani jahonga ma’lum. 
Vatanimiz tarixi qzbek xalqining jahon tarixi va madaniyati xazinasiga ulkan hissa 
qqshganligidan guvohlik beradi. Buyuk bobolarimiz - Al-Xorazmiy, Farobiy, Al-
Farg‘oniy, Ibn Sino, Beruniy, Al-Buxoriy, At-Termiziy, Bahouddin Naqshband, 
Ahmad Yassaviy, AmirTemur, Mirzo Ulug‘bek, Alisher Navoiy, Bobur va boshqa 
yuzlab allomalarimiz bilan nafaqat qzbeklar, butun turk dunyosi, qolaversa, butun er 
yuzi xalqlari faxrlanmoqdalar. 
Ajdodlarimiz barpo etgan Samarqand, Buxoro, Xiva kabi kqhna shaharlar bugungi 
kunda jahon miqyosidagi ziyoratgohiga aylangan. O‘zbekistonga tashrif 
buyurayotgan xorijiy davlat va jamoat arboblari, ziyoratchilar bu shaharlarni, ulardagi 
ajoyib tarixiy, milliy me’morchilik majmualari va yodgorliklarni kqrib, ularda 
mujassamlashgan xalq ustalarining iste’dodi va yuksak badiiy mahoratiga qoyil 

---

4 
qolib, ularga tahsinlar qqimoqdalar, tazim qilmoqdalar. Muqaddas erimiz orqali 
qtgan Buyuk ipak yqli Osiyo va Evropadagi xalqlar va mamlakatlarni bir-biriga 
bog‘lab turgan, xalqaro hamkorlikka xizmat qilgan. 
Ana shunday qadimiy va buyuk mamlakat tarixini, tabarruk zaminimizda necha-
necha ming yillar davomida yashab, kurashib, ijod qilib kelayotgan xalqimiz 
qtmishini «O‘zbekiston tarixi» fani qrgatadi. 
Tarix - arabcha sqz bqlib, «tadqiq etish», «tekshirish», «voqealar haqida aniq 
hikoya qilish» ma’nolarini anglatadi. Tarix insonlar haqidagi, ularning uzoq 
qtmishdan bizgacha etib kelgan hayotiy tajribasi haqidagi fandir. 
«O‘zbekiston tarixi» fanining predmeti xalqimizning eng qadimgi zamonlardan to 
hozirgi kunlargacha bosib qtgan uzoq va murakkab tarixiy yqlini, ijtimoiy-siyosiy, 
iqtisodiy, madaniy va ma’naviy hayotini holisona qrganishdan, tushuntirishdan 
iboratdir. 
O‘zbekiston tarixi ajdodlarimizning yashash uchun kurash, uzluksiz mehnat 
tufayli takomillashib borish va hozirgi odamlar darajasiga kqtarilish jarayonini, dini, 
yozuvi, ilm-fani, adabiyot va san’atini yoritadi. Vatanimiz tarixi qzbeklarning xalq, 
millat bqlib shakllanish jarayonini, ajdodlarimiz qoldirgan boy ma’naviy merosni, 
davlatlarning tashkil topishi va ularning ichki va tashqi siyosatini qrgatadi. Vatanimiz 
tarixi xalqimizning ma’lum bir davrlarda boshqa davlatlarga qaram bqlib 
qolganligini, qaramlik azobining naqadar ayanchli, mashaqqatli bqlganligini, 
ajdodlarimizning ajnabiy bosqinchilarga qarshi mustaqillik va ozodlik uchun 
kurashini va bunda mardlik, jasorat kqrsatgan xalq qahramonlari va davlat arboblari 
faoyatlarini keng rejada qrgatadi. 
«O‘zbekiston tarixi» fani xalqimizning mustaqil taraqqiyot yqliga kirishi, 
mustaqillik yillarida milliy, huquqiy davlatchilik qurilishi, demokratik, fuqarolik 
jamiyat qurish, erkin bozor iqtisodiyotini yaratish jabhalaridagi faoliyatini qrgatadi. 
«O‘zbekiston tarixi» fani xalqimiz tarixini haqqoniy tasvirlovchi, aks ettiruvchi 
kqzgu, ijtimoiy, siyosiy, tarbiyaviy, ma’naviy saboqlar majmuasidir.