O‘zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Soliq tizimi va majburiyatlar. 
Amirlikda asosiy soliq 
xiroj
deb atalgan U hosil 
ulushidan, asosan, mahsulot bilan to‘lanardi. XIX asrda xirojning bir qismi pul bilan 
ham yig‘iladigan bo‘lgan. To‘lanadigan xiroj miqdorini aniqlashda amlokdor o‘z 

---

104 
odamlari bilan dehqonchilik dalasiga chiqib, qishloq oqsoqoli ishtirokida hosil 
miqdorini ko‘z bilan chamalab aniqlab chiqqan. 
Xirojdan tashqari bog‘, poliz, ekilgan yerlardan 
tanobona
deb atalgan soliq ham 
olingan. Bu soliqning miqdori ekinzoming bozorga uzoq-yaqinligiga qarab 
belgilangan. 
Keyinchalik polizlarga yangi soliq – 
qo‘sh puli
solinadigan bo‘ldi. Uning miqdori 
yer haydashga yaroqli har bir juft ho‘kiz hisobidan kelib chiqib belgilangan. 
Soliq tizimi orasida 
zakot
deb atalgan soliq ham bo‘lgan. Uning miqdori soliq 
solinadigan narsa qiymatining 2,5% ini tashkil etgan. 
Zakot solig‘iga, asosan, chorva mollari egalari va savdogarlar tortilgan. 
Tanobona, zakot, qo‘sh puli soliqlari esa faqat pul shaklida olingan. 
Kanallar, inshoot, qal’a, ko‘priklar, yo‘llar ta’miri hashar yo‘li bilan amalga 
oshirilgan. Boshda hasharchilar oziq-ovqat bilan ta’minlangan. XVIII asrdan boshlab 
hasharga keluvchilar oziq-ovqati, ish asboblari, ot-aravasi bilan kelishi lozim bo‘lgan.