O’zbekiston respublikasisog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

Sinesteziya.  Sinesteziya  deb,  bir  analitorning  qo'zg'alishi  ostida 
boshqa analizaortga xos sezgining hosil bo'lishiga aytiladi. Sinesteziya 
sezgilarning har xil turlarida kuzatiladi. Tovush qo'zg'atuvchilari ta'sir 
qilganda  kishida  ko'rish  obrazlari  paydo  bo'lsa,  bu  ko'rish-eshitish 
sinesteziyasi  hisoblanadi.  Har  xil  odamlarda  bu  sinesteziyalarda 
muvofiqlik bo'lmaydi, lekin o'lar alohida kishi uchun turg'un xususiyat 
hisoblanadi.  Masalan,  ayrim  kompozitorlar  (N.A.Rimskiy-Korsakos, 
Shopen,  Betxoven  kabilar)da  «rangni  eshitish»  qobiliyati  mavjud 
bo'lgan. Bu xildagi sinesteziyaning yorqin namunasini Litvalik rassom 
M.K.Churlyonisning  ijodida,  uning  ranglar  simfoniyasida  ko'rish 
mumkin. 
Keyingi  paytlarda  tovush  obrazini  rang  obraziga  aylantiradigan 
rang-musiqaviy sozlarning yaratilayotganligi va rang-musiqaning jadal 
tadqiq  qilinayotganligi  sinesteziya  hodisasiga  asoslangan.  Sinesteziya 
juda  keng  tarqalgan  bo'lsada  u  hamma  odamlarda  ham 
uchrayvermaydi.  «O'tkir  did»,  «antiqa  rang»,  «shirin  tovush»  va  shu 
kabilarni ishlatish mumkinligi hech kimda shubha tug'dirmaydi.