O’zbekiston respublikasioliyva o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti hisob va audit fakulteti

Debet 5010 “Kassa”, 5110 “Hisob-kitob schyoti” 

Kredit  8610  “Sotib  olingan  xususiy  oddiy  aksiyalar”  va  8620  “Sotib 

olingan xususiy imtiyozli aksiyalar” 

2) 

Sotib olish qiymatidan ortiq qismiga 

Debet 5010 “Kassa”, 5110 “Hisob-kitob schyoti” 

Kredit 9590 “Moliyaviy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar” 

Sotib  olish  qiymatidan  past  qiymatga  qayta  sotilgan  aksiyalarga  quyidagi 

yozuvlar qilinadi: 

---

23 

 

1)  Sotib olish qiymatiga 

Debet 5010 “Kassa”, 5110 “Hisob-kitob schyoti” 

Kredit  8610  “Sotib  olingan  xususiy  oddiy  aksiyalar”  va  8620  “Sotib 

olingan xususiy imtiyozli aksiyalar” 

2)  Sotib olish qiymatidan kam qismiga 

Debet 9690 “Moliyaviy faoliyat bo‘yicha boshqa harajatlar” 

Kredit  8610  “Sotib  olingan  xususiy  oddiy  aksiyalar”  va  8620  “Sotib 

olingan xususiy imtiyozli aksiyalar” 

Nominal  qiymatidan  yuqori  qiymatga  sotib  olingan  aksiyalar  bekor 

qilinganda quyidagi yozuvlar qilinadi: 

1) 

Sotib olish qiymatiga 

Debet 8310 “Oddiy aksiyalar”, 8320 “Imtiyozli aksiyalar”  

Kredit  8610  “Sotib  olingan  xususiy  oddiy  aksiyalar”  va  8620  “Sotib 

olingan xususiy imtiyozli aksiyalar” 

2) 

Sotib olish qiymatidan ortiq qismiga 

Debet  9690  “Moliyaviy  faoliyat  bo‘yicha  harajatlar”,  8410  “Emission 

daromad” 

Kredit  8610  “Sotib  olingan  xususiy  oddiy  aksiyalar”  va  8620  “Sotib 

olingan xususiy imtiyozli aksiyalar”. 

Sotib  olish  qiymatidan  past  qiymatga  qayta  sotib  olingan  aksiyalar  bekor 

qilinganda quyidagi yozuvlar qilinadi: 

1) 

Sotib olish qiymatiga 

Debet 8310 “Oddiy aksiyalar”, 8320 “Imtiyozli aksiyalar”  

Kredit  8610  “Sotib  olingan  xususiy  oddiy  aksiyalar”  va  8620  “Sotib 

olingan xususiy imtiyozli aksiyalar” 

2) 

Sotib olish qiymatidan kam qismiga 

Debet 8310 “Oddiy aksiyalar”, 8320 “Imtiyozli aksiyalar”  

Kredit 9590 “Moliyaviy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar” 

Hususiy kapitalning tarkibiy elementi bo‘lgan qo‘shilgan kapital quyidagi 

ikkita holatda vujudga kelishi mumkin: 

---

24 

 



 Korxona aksiyalari nominal qiymatidan yuqori qiymatga sotilganda. 

Ushbu    holatda  sotish  va  nominal  qiymatlar  o‘rtasida  vujudga  kelgan    farq 

emissiya  daromadi  deb  ataladi.  Ushbu  daromad  qo‘shilgan  kapitalni  tashkil 

etadi  va  maxsus  8410  “Emission  daromad”  schyotining  kreditida  pul 

mablag‘lari  schyotlarining  (5010,5110  va  boshqalar)  debeti  bilan 

korrespondensiyalangan holda aks ettiriladi. Emission daromad korxonalarning 

soliqqa  tortiladigan  daromadiga  kiritilmaydi.  Kelgusida  emission  daromad 

aksiyalarni  nominal  qiymatidan  past  qiymatda  sotishdan  ko‘rilgan  zararlarni, 

shuningdek  sotib  olingan  xususiy  aksiyalarini  bekor  qilishdan  ko‘rilgan 

zararlarni qoplash  uchun ishlatiladi. Bunda quyidagicha buxgalteriya yozuvlari 

aks ettiriladi: