O’zbekiston Respublikasining Qonuni 1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi

14 Aprelь 2016 Buxgalteriya hisobi to’g’risida (yangi tahriri)

O’zbekiston Respublikasining Qonuni

1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi 

Ushbu Qonunning maqsadi buxgalteriya hisobini tashkil etish, yuritish va hisobotni tuzish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.

 2-modda. Buxgalteriya hisobi to’g’risidagi qonun hujjatlari 

Buxgalteriya hisobi to’g’risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlaridan iboratdir. 

Agar O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O’zbekiston Respublikasining buxgalteriya hisobi to’g’risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo’lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo’llaniladi.

 3-modda. Buxgalteriya hisobining asosiy printsiplari 

Uzluksizlik, ishonchlilik, ko’rsatkichlarning qiyoslanuvchanligi buxgalteriya hisobining asosiy printsiplaridir.

 4-modda. Buxgalteriya hisobi 

Buxgalteriya hisobi barcha xo’jalik operatsiyalarini yaxlit, uzluksiz, hujjatlar asosida hisobga olish yo’li bilan buxgalteriya axborotini yig’ish, qayd etish va umumlashtirishning tartibga solingan tizimidan, shuningdek uning asosida moliyaviy va boshqa hisobotni tuzishdan iboratdir.

Buxgalteriya hisobi xo’jalik operatsiyasini buxgalteriya hisobining kamida ikkita schyotida bir vaqtda va o’zaro bog’liq holda pulda baholab aks ettirish yo’li bilan ikki yoqlama yozuv usulida yuritiladi.

 5-modda. Buxgalteriya axboroti 

Buxgalteriya axboroti boshlang’ich hisob hujjatlariga asoslangan, buxgalteriya hisobi registrlarida, moliyaviy hisobotlarda, tushuntirishlarda hamda buxgalteriya hisobini tashkil etish va yuritish bilan bog’liq boshqa hujjatlarda aks ettiriladigan buxgalteriya hisobi ob’ektlari haqidagi qayta ishlangan ma’lumotlardir.

 6-modda. Buxgalteriya hisobi sub’ektlari 

Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, O’zbekiston Respublikasida ro’yxatga olingan yuridik shaxslar, ularning O’zbekiston Respublikasi hududida hamda 

undan tashqarida joylashgan sho’’ba korxonalari, vakolatxonalari, filiallari va boshqa tarkibiy bo’linmalari buxgalteriya hisobi sub’ektlaridir.

Yuridik shaxs tashkil etmasdan tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanuvchi shaxslar, fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari, shuningdek chet el yuridik shaxslarining O’zbekiston Respublikasi hududidagi vakolatxonalari, filiallari va boshqa tarkibiy bo’linmalari qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hisob yuritadi hamda hisobot taqdim etadi.

 7-modda. Buxgalteriya hisobi ob’ektlari 

Aktivlar, majburiyatlar, xususiy kapital, zaxiralar, daromadlar, xarajatlar, foyda, zararlar va ularning harakati bilan bog’liq xo’jalik operatsiyalari buxgalteriya hisobining ob’ektlaridir.

Buxgalteriya hisobi ob’ektlari sintetik va analitik hisoblarda yuritiladi.

 8-modda. Sintetik va analitik hisob 

Sintetik hisob qonun hujjatlarida belgilanadigan tartibda buxgalteriya hisobi ob’ektlari haqidagi ma’lumotlarni muayyan iqtisodiy belgilari bo’yicha umumlashtirish yo’li bilan amalga oshiriladi.

Analitik hisob buxgalteriya hisobi ob’ektlari haqidagi batafsil buxgalteriya axborotini shakllantirish maqsadida buxgalteriya hisobining sub’ekti tomonidan mustaqil ravishda belgilanadigan tartibda yuritiladi.

 9-modda. Buxgalteriya hisobi va hisobotini tartibga solish 

Buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobotni tartibga solish, buxgalteriya hisobi standartlarini ishlab chiqish va tasdiqlash O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining zimmasiga yuklatiladi. 

Buxgalteriya hisobini yuritish qoidalari buxgalteriya hisobi standartlari, shu jumladan kichik tadbirkorlik sub’ektlari uchun soddalashtirilgan buxgalteriya hisobini yuritish standarti bilan belgilanadi. 

Byudjet tashkilotlarining hamda davlat maqsadli jamg’armalarining buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobotini tartibga solish byudjet hisobi standartlari hamda boshqa qonun hujjatlari asosida amalga oshiriladi. 

Banklar va boshqa kredit tashkilotlarining buxgalteriya hisobi hamda hisobotini tartibga solish O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan qonun hujjatlariga muvofiq amalg oshiriladi. 

 10-modda. Buxgalteriya hisobi standartlari 

Buxgalteriya hisobi standartlari buxgalteriya hisobini yuritish va moliyaviy hisobotni tuzishga doir minimal talablarni belgilaydi.

Buxgalteriya hisobining milliy standartlari buxgalteriya hisobini tashkil etish, yuritish va moliyaviy hisobotni tuzishga doir maxsus talablarni belgilaydi. 

Buxgalteriya hisobi sub’ektlari moliyaviy hisobotning xalqaro standartlarini qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qo’llashi mumkin.

 11-modda. Buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etish 

Buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etishni buxgalteriya hisobi sub’ektining rahbari amalga oshiradi. 

Buxgalteriya hisobi sub’ektining rahbari quyidagi huquqlarga ega:

buxgalteriya hisobi xizmatining rahbari boshchiligida buxgalteriya hisobi xizmatini tashkil etish yoki shartnoma asosida jalb qilingan buxgalter xizmatidan foydalanish;

buxgalteriya hisobini yuritishni ixtisoslashtirilgan tashkilotga (auditorlik tashkilotlari, soliq maslahatchilari tashkilotlari va ustavida buxgalteriya hisobini yuritish bo’yicha xizmat ko’rsatish nazarda tutilgan boshqa tashkilotlar) shartnoma asosida yuklash;

buxgalteriya hisobini mustaqil yuritish.

Buxgalteriya hisobi sub’ektining rahbari:

hisob siyosati, ichki hisob va hisobot tizimi ishlab chiqilishini;

ichki nazorat tartibini;

buxgalteriya hisobi to’liq va ishonchli yuritilishini;

hisob hujjatlarining but saqlanishini;

moliyaviy hisobotning tayyorlanishini;

soliq hisobotining va boshqa moliyaviy hujjatlarning tayyorlanishini;

hisob-kitoblar o’z vaqtida amalga oshirilishini;

ushbu Qonun 12-moddasining talablariga rioya etilishini ta’minlashi shart.