|
ADABIYOTLAR ShARHI.
Biologik ta'lim insoniyat xaѐtida katta amaliy axamiyatga ega. Biologiya o‘qituvchisi biologik bilimlarni xar bir inson haѐti va mexnatidagi rolini chuqur anglashi va bunga ishonch xosil qilishi lozim.Biologiya fanlarini yutug‘lari ishonchli tarzda insoniyat yangi davrga biologiya asriga kirib borganligi g‘aqida dalolat beradi.
XIX asrning oxiri XX asrning boshlarida Turkistonda jadidlarning tarbiya xaqidagi qarashlari ham ilg‘or fikrlar bilan boydir. Jadidlarning tarbiya, odob, ahloq xaqidagi fikrlari inson tarbiyasida musulmonlarga xos diѐnatni saxovatli xislatlarni qabul qiladilar.
Markaziy osiѐ jadidchiligi haqida gap ketganda, buni Beruniy, Qodiriy, Fitrat, Avloniy kabi o‘nlab ma'rifatparvar ilm daholarining faoliyatisiz tasavvur qilib bo‘lmaydi.
Abdulla Avloniyning “Usuli jadid”, “Ikkinchi muallim”,”Maktab guliston” kabi darsliklarida ta'lim va tarbiyani uzviyligini amalga oshirish uchun kerakli fikrlar berilgan.
Abdulla Avloniyning “Turkiy guliston ѐxud ahloq ” asarida ahloq, ta'lim, tarbiya to‘g‘risida qimmatli fikrlar berilgan.
Respublikamizda Biologiya o‘qitish metodikasiga oid tadqiqotlar
XX asrning ikkinchi yarmida boshlandi. Metodist olimlar o‘zlarinng e'tiborini mktab botanika, zoologiya, umumiy biologiya, ekologiya darslarida maxalliy mteriallaridan foydalanish muammosini yechishga qaratildi.
Biologiya va ekologiyani o‘qitish metodikasida ta'lim va tarbiyani uzviyligini amalga oshirish uchun, sobiq sovet davridagi metodislarni ham roli katta. Masalan: professor B.V.Vsesliyatskiyning “Biologiyani umumiy o‘qitish metodikasi” Moskva-1960 yil.Professor R,I.Barovskiy taxriri ostida “Biologiya o‘qitish metodikasi.” Moskva-1962 yil.A.T.G‘ofurov, S.Xabirova Toshkent: 1978 yil.”Biologiyadan sinfdan tashqari
mashg‘ulotlar” nomli o‘quv qo‘llanmasida maktab o‘quvchilari bilan sinfdan tashqari mashg‘ulotlarini o‘tkazishni qulay usullari.
N.M.Verzelin va V.M.Korneniskayalarning “Biologiya o‘qitishning umuiy metodikasi” Moskva 1983 yil.
A.T.G‘ofurov, O.M.Nosirov.Toshkent 1985 yil “Maktabda biologiya kursida tabiat muxofazasi tushunchasini shakillantirish”qo‘llanmasida tabiat muxofazasi tushunchasini maktab o‘quvchilarida qay darajada shakillantirish usullari ochib berilgan.
A.Qodirov, Q.Xaydarov.Toshkent 1989 yil.”Biologiya o‘qitish metodikasidan labaratoriya mashg‘ulotlari ni qanday qilib o‘tkazishni ” sodda usullari ko‘rsatib berilgan.
Keyingi vaqtlarda boshqa fanlar qatorida biologiya darslarini xam no‘ananaviy usul shakillari ko‘rinmoqda. A.T.G‘ofurov, J.Tolipova, Toshkent 1990 yil. “Umumiy biologiyani o‘qitishda noan'anaviy o‘qitish usullarini” ko‘rsatib berdilar.
Professor I.N.Ponomarѐva taxriri ostida nashr qilingan “Biologiya o‘qitishning umumiy metodikasi”Moskva 2003 yil.
J.Tolipova, A.G‘ofurov Toshkent2004.”Biologiya o‘qitish metodikasi” metodik qo‘llanmalarida akademik litsey va kasb xunar kollejlarida bioogiyani o‘qitish usullari ko‘zga ko‘rindi.A.T.G‘ofurov, J.Tolipova va boshqalar.Toshkent 2005-yil.”Biologiya o‘qitish metodikasi” ni tarixini o‘rganish uchun quyidagi ma'lumotlarga ega bo‘lishi shart.
Biologik ta'lim insoniyat hayotida katta amaliy axamiyatga ega. Biologiya o‘qituvchisi biologik bilimlarni xar bir inson haѐti va mexnatidagi rolini chuqur anglashi va bunga ishonch xosil qilishi lozim.Biologiya fanlarini yutug‘lari ishonchli tarzda insoniyat yangi davrga biologiya asriga kirib borganligi g‘aqida dalolat beradi.
XIX asrning oxiri XX asrning boshlarida Turkistonda jadidlarning tarbiya xaqidagi qarashlari ham ilg‘or fikrlar bilan boydir.
Jadidlarning tarbiya, odob, ahloq xaqidagi fikrlari inson tarbiyasida musulmonlarga xos diѐnatni saxovatli xislatlarni qabul qiladilar.
Markaziy Osiѐ jadidchiligi haqida gap ketganda, buni Beruniy, Qodiriy, Fitrat, Avloniy kabi o‘nlab ma'rifatparvar ilm daholarining faoliyatisiz tasavvur qilib bo‘lmaydi.
Abdulla Avloniyning “Usuli jadid”, “Ikkinchi muallim”,”Maktab guliston” kabi darsliklarida ta'lim va tarbiyani uzviyligini amalga oshirish uchun kerakli fikrlar berilgan.
Abdulla Avloniyning “Turkiy guliston yoxud ahloq ” asarida ahloq, ta'lim, tarbiya to‘g‘risida qimmatli fikrlar berilgan.
Respublikamizda Biologiya o‘qitish metodikasiga oid tadqmqotlar XX asrning ikkinchi yarmida boshlandi. Metodist olimlar o‘zlarinng e'tiborini mktab botanika, zoologiya, umumiy biologiya, ekologiya darslarida maxalliy mteriallaridan foydalanish muammosini yechishga qaratildi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
