O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

MIDI va raqamli ovoz: qulayliklar va kamchiliklar 

WAVE formati ko’p sonli formatlardan birini o’zida aks ettirsada, lekin u raqamli ovozlarni saqlash 

uchun mo’ljallangan yagona format emas.  

MIDI-ma’lumotlardan  farqli,  raqamli-ovoz  ma’lumotlari  kvantlar  (samples)  deb  ataluvchi  minglab 

birlik  ko’rinishida  yozilgan  ovozni  o’zida  aks  ettiradi.  Raqamli  ma’lumotlar  diskret  vaqt  momentida  ovoz 

amplitudasini (yoki balandligini) ifodalaydi. Raqamli ma’lumotlar ijrosi qurilmaga bog’liq bo’lmaydi va shu 

sababli ular doimo bir xil bo’ladi. Lekin buning hisobiga bunday ovozli fayllar hajmi yetarlicha katta bo’ladi.  

Vektorli  grafika  rastrli  grafikaga  nisbatan  qanday  qiyoslansa,  MIDI-ma’lumotlarni  ham  raqamli 

ma’lumotlarga  nisbatan  xuddi  shunday  qiyoslash  mumkin.  Ya’ni  vektorli  grafik  tasvirlar  printer  yoki 

monitorga bog’liq bo’lgani kabi MIDI-ma’lumotlar ovozni ijro etuvchi qurilmalarga bog’liq bo’ladi, raqamli 

ma’lumotlar esa bog’liq bo’lmaydi.  

MIDI  standarti  PostScript  standartiga  o’xshash  bo’lib,  qurilmalarni  tushunarli  tilda  boshqarish 

imkoniyatini beradi. Raqamli ma’lumotlarga nisbatan MIDI quyidagi qulayliklarga ega: 

MIDI-fayllar  kam  xotira  hajmini  egallaydi,  bu  fayllar  o’lchami  ovoz  sifatiga  ta’sir  ko’rsatmaydi. 

MIDI-fayllar raqamli fayllardan operativ va doimiy xotiradan joy egallashiga qarab o’rtacha 200-1000 marta 

kichik  bo’ladi,  markaziy  prossessor  resurslari  ko’p  talab  qilinmaydi.  Ba’zi  hollarda  hatto  ovoz  sifati  ham 

boshqa  audio  fayllarga  nisbatan  yuqori  bo’ladi.  Bunday  hollarda  MIDI-fayllarni  ijro  etish  manbalari  yuqori 

sifatda bo’lishi talab etiladi. Siz ovoz sifati va balandligini saqlagan holda ovoz tempini o’zgartirish hisobiga 

MIDI-fayllar  uzunligini  o’zgartirishingiz  mumkin.  MIDI-ma’lumotlarni  alohida  notalar  darajasida  tahrirlash 

ham oson. Siz MIDI-kompozitsiyalarni millisekundgacha aniqlikda tahrirlash imkoniyatiga egasiz. 

MIDI-fayllarning  asosiy  kamchiligi  ovoz  aniqligida.  MIDI-faylni  yaratishda  qo’llanilgan  ijro  etish 

qurilmasi haqiqiy musiqa asbobiga qanchalik o’xshash bo’lsa, ovoz aniqligi ham shunchalik o’xshash bo’ladi. 

Hatto faylni yaratishda qo’llanilgan MIDI-qurilma ovozi General MIDI standartiga to’liq mos kelganida ham 

ovoz  sifati  ijro  etuvchi  elektron  qurilmaga  bog’liq.  MIDI-ovozlar  nutqli  ma’lumotlarni  ijro  etish  uchun 

qo’llanilmaydi.  Raqamli  audioning  MIDI-fayllardan  asosiy  ustunligi  raqamli  ovozlarning  ijro  etilish  sifati 

doimiy  bo’ladi.  Raqamli  ovozlar  bilan  ishlash  zaruratiga  ikki  sabab  mavjud:  raqamli  ovozlar  bilan  ishlash 

uchun  dasturlar  va  tizimlar  tanlovi  keng;  raqamli  ovoz  elementlarini  tayyorlash  va  yaratish  uchun  musiqa 

nazariyasini bilish shart emas.