O`zbekiston respublikasi xalq ta`limi vazirligi

a) b) c) d)

26-shakl.
Tekislikning izi deb, fazoda berilgan tekislikning proeksiya lekisliklari bilan kesishgan chizig'iga aytiladi.

P tekislik proyeksiya lekisliklari bilan kesishib P_H P_V va P_W izlari hosil bo'ladi (27-shakl,a,b).Bunda ,P_H - P tekislikning gorizontal izi,P_V - P tekislikning frontal izi,P_W - P tekislikning profil izi.



a) b)



27-shakl.

Tekisliklar fazoda berilishiga qarab, proyeksiya tekisliklariga nisbatan asosan ikki xil ko'rinishda umumiy vaziyatda va xususiy vaziyatda bo`ladi.

Umumiy vaziyatdagi tekislik. Agar berilgan tekislik pro­yeksiya tekisliklaridan birontasiga ham parallel yoki perpendikular bo'lmasa, bunday tekislik umumiy vaziyatdagi tekislik deyiladi (34-rasm).

Xususiy vaziyatdagi tekislik. Agar berilgan tekislik proyeksiya tekisliklariga perpendikular yoki parallel bo'lsa, xususiy vaziyatdagi tekislik deb yuritiladi. Berilgan tekislik proyeksiya tekisliklaridan birontasiga perpendikular bo'lsa, shu proyeksiya tekisligi nomi bilan proyeksiyalovchi tekislik deb yuritiladi.

Berilgan P tekislik gorizontal tekislikka perpendicular bo`lsa gorizontal pro­yeksiyalovchi tekislik deb ataladi va shu tekislikka to'g'ri chiziq holatida proyeksiyalanadi (28-shakl,a,b).

Berilkgan tekislik frontal proyeksiya tekisligiga perpendikular bo'lsa, frontal proyek­siyalovchi tekislik deyiladi (29-shakl,a). 29-shakl,b da uining epyuri tasvirlangan.

Berilgan tekislik profil proyeksiya tekisligiga perpendikular bo'lsa, profil proyeksiyalovchi tekislik deyi-ladi (30-shakl,a). 30-shakl,b uining epyurasi tasvirlangan. Uchala proyeksiyalovchi tekislikda yotuvchi uchburchak ham proyeksiya tekislikka to'g'ri chiziq bo'lib proyeksiyalanadi.

Agar berilgan tekislik bir vaqtning o'zida ikkita proyek­siya tekisligiga perpendikular bo'lsa, unda albatta uchinchi proyeksiya tekisligiga parallel bo'ladi va unda yotgan nuqta, to'g'ri chiziq yoki har xil shakllar parallel, H proyeksiya tekisligiga o'z haqiqiy kattaligida proyeksiyalanadi (31-shakl,a,b). Shu bilan birga berilgan tekislik qaysi proyeksiya tekisligiga parallel bo'lsa, shu tekislik nomi bilan, masalan, gorizontal tekislik (31-shakl,a,b), frontal tekislik (32-shakl,a,b), profil tekislik deb ataladi (33-shakl,a,b).