Ozbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

 
 
 
 
 
“Bog‘da” 
Bog‘da olmalar pishdi. O‘quvchilar bog‘bonga yordamga keldilar. Muzaffar, Yorqinoy, 
Ma’rifat va Dilshodjonlar olmalarni yashiklarga joyladi. Alisher ularga yordamlashdi.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
O‘quvchilar  yig‘iladilar  mavzuni  mustahkamlash  uchun  suhbat  o‘tkaziladi.  O‘quvchi 
bog‘da nimalar  yetishtirilishi,  ularning  kelib  chiqishi, hususiyatlarini o‘qish orqali bilib oldi. 
Yozuv  bo‘limida  shu  mavzu  asosida  atoqli  ismlarning    bosh  harflarini  yozish  yo‘llarini 
o‘rganib  olishga  muvaffaq  bo‘ldi.  So‘ngi  ijod  bo‘limida  esa  bolalarni  ijodiy  tasavvurlarini 
shakllantirishga imkoniyat yaratildi. Bunday darslarni tashkil qilishi kelajakda har tomonlama 

---

 
 
 
64 
yetuk  barkamol  insonlar  yertishib  chiqishiga  zamin  yaratadi.  Bunday  ma’naviyat  usuldagi 
darslarda o‘quvchilarning faqat birgina fanga emas, balki, barcha fanlarga qiziqishlari ortadi. 
Bu yerdagi vazifa asosan o‘quvchilarning chiroyli yozish qoidalariga rioya qilib, yozishlariga, 
bosh  harflarning  yozilishiga  hamda  o‘zidan  keyingi  harflar  bilan  tutashtirilishi  kabi  qator 
shartlarni bajarilishiga qaratildi. Yozish qiyin bo‘lgan harflarni yozib ko‘rsatiladi. 
O‘quvchilar plastilin bilan o‘zlari orzu qilgan bog‘ni yaratadilar. Qalam va bo‘yoq bilan 
chizadilar, bo‘yaydilar. 
Markazlar  almashganda  o‘quvchilar  quyidagi  sherni  aytib  dam  olish  daqiqasi 
o‘tkazadilar.  
 
 
“Asalarilar” 
Ahil asalarilar  
Azonlab tushar ishga 
Atrof dala bog‘lardan 
Asal yig‘ishar qishga 
 
Ayiq bo‘lsa meshqorin 
Asallarni yeb barin 
Arilar hafa g‘oyat 
Axir bormi adolat 
Yakuniy qism  
O‘qish  bolalarni  nutq  faoliyatlarini  oshirish,  adabiy  estetik  tafakkurini  kamol  toptirish 
mustaqil fikirlashga o‘rgatishning muhim omillaridir. Shuning uchun ham boshlang‘ich ta’lim 
tizimida  muhim  o‘quv  predmeti  ta’lim  berish,  kamol  toptirish  va  tarbiyalash  vazifasi 
hisoblanadi.  
-  boshlang‘ich o‘qish malakalari (to‘g‘ri, tez, ongli va ifodali o‘qish) ni takomillashtirish 
-  bolalarni  o‘qigan  asarlarini  idrok  eta  bilishlari  ularda  aks  etgan  voqea  hodisalar  mazmunini 
tushuna olishlari hulosalar chiqarishga tayyorlash 
-  o‘qish  mashg‘ulotlarini  o‘tkazish  jarayonida  matn  va  kitob  ustida  ishlash.  O‘quvchilarning 
bog‘lanishli nutqini o‘stirish, nutq madaniyatini rivojlantirishni nazarda tutish. 
Ma’lumki, 1-sinfda o‘quvchilar matnni bo‘g‘inlab so‘ng sidirg‘a o‘qishni o‘rganadilar. 2-
sinfda  o‘quvchilar  butunicha  sidirg‘asida  o‘qish  malakasi  shakllanadi.  O‘qishning  to‘g‘ri  va 
ifodali  bo‘lishiga  erishiladi.  O‘qish  sur’ati  tezlashadi.  3  –sinfda  so‘zlarni  butunicha  sidirg‘a 
o‘qish  ko‘nikmasi  shakllanadi.  Bu  esa  o‘quvchilarning  ongli  va  ifodali  o‘qishga  qo‘yilgan 
talablari  o‘stiorish  imkoniyati  beriladi.  Bunda  albatta,  maqollardan,  himatli  so‘z    va 
iboralardan  foydalanishga,  soz’larni  to‘g‘ri  tanlashga,  gap  qurilishidagi  so‘zlardan  to‘g‘ri 
foydalanishga o‘rgatiladi. 
   
Zamonaviy  interfaol  usullardan  foydalanishning  muhim  jihatlari  ta’lim 
samaradorloigiga  erishishga  yetarlicha  hissa  qo‘shish  bilan  ahamiyatlidir.  Ulardan  biri 
breynshtorning  usuli  bo‘lib,  u  musobaqa,  munozara  trening  va  shunga  o‘xshash  interfaol 
texnalogiyalarni ko‘tarinki ruhda qizg‘in, jonli va qiziqarli fikrlashga, dars jarayonida faollikni 
oshirishga  da’vat  etadigan  ish  turlaridan  biridir.  Ayni  paytda  o‘quvchilarni  aqliy  faoliyatini 
rivojlantiradigan sinfdagi barcha didaktik o‘yinli metodlar o‘quvchi faoliyatini faollashtirish va 
jadallashtirishga  asoslangan.  Ular  o‘quvchi  shaxsidagi  ijodiy  imkoniyatlarini  ro‘yobga 
chiqarish  va  rivojlantirishning  amaliy  yechimlarini  aniqlash  va  amalga  oshirishda  katta 
ahamiyatga ega. 
                                  To‘rtdir uning oyogi. 

---

 
 
 
65 
                                  Temur mixli tuyog‘i. 
                                  Manzilga yetishtirar , 
                                  Toshdan qattiq tuyug‘i. 
Marjon-marjon yumaloq,  
Yaproqlari shapaloq. 
Qora-qizil, sariq, oq  
Yeb ko‘rmasdan o‘ylab boq.  
Boshlang‘ich sinflarda grammatika mavzu va o‘quv faoliyati bilan bog‘liq turli ma’lumiy 
o‘yinlar  o‘quvchilarning  bilish  faoliyatini  oshiradi,  aqliy  charchashini  oldini  oladi. 
Shuningdek  olgan  bilimlarini  mustahkamlash  va  nazorat  qilishda  samarali  vositalardan 
sanaladi.