O’zbеkiston rеspublikasi xalq ta'limi vazirligi

MAVZU: Foydali qazilmalardan oqilona foydalanish
Darsning maqsadi:
Ta’limiy maqsad:
O`quvchilarga foydali qazilmalar haqida ma’lumotlar berish.
Tarbiyaviy maqsad:
O`quvchilarga iqtisodiy tarbiya berish.
Rivojlantiruvchi maqsad:
O`quvchilarning foydali qazilmalar va undan foydalanish haqidagi bilim, ko`nikma va malakalarini rivojlantirish.
Darsning turi:
Yangi bilim beruvchi dars.
Darsning metodi:
Tushuntirish, munozara, klaster, amaliy ish.
Darsning jihozi:
Tabiat aks etgan rasmlar, qizil kitob, foydali qazilmalar namunalari.
Darsning borishi
1. Tashkiliy qism:
Salomlashamiz. Sinf xonasining ekalogik jihatdan toza va ozoda ekanligini aytib o`taman. Demak, bugungi darsni birgalikda va hamkorlikda boshlasak ham bo`ladi. Keling tanishib olaylik.
Muzuyorar.
Kompuyter orqali «Mеng ismim …..va mеn yoqtirgan tabiat mo`jizasi» yozuvi chiqadi”. Har bir o`quvchi o`zining ismini va yoqtirgan tabiat mo`jizasini tez va ravon aytib beradi.



O`qituvchi va har bir o`quvchi ishtirok etadi.
2. O`quvchilarni guruhlarga bo`lish.
1 – guruh “Quyosh”
2 – guruh “Oy”
3 – guruh “Osmon”
4 – guruh “Suv”



II. O`tilgan mavzuni so`rab, baholash.
Guruhlarda ishlash.
“Ob-havo” mavzusi asosida bajargan ishlarini taqdimotini o`tkazish

Ko`rgazmalar bilan ishlash.
Gerb rasmini ko`rsataman.

Bu ramzimizda qanday tabiat nematlari tasvirlangan?
“Oltin baliqcha ” o`yini.

Ulkan baliq ichida uy va yovvoyi hayvonlar o`yinchoqlari solingan. 5 guruhdan bittadan ishtirokchi chiqib ko`zlari yomuq holda, baliq ichidan o`yinchoqlardan birini oladi. Qo`l bilan paypaslab hayvon nomini topadi
III. Yangi mavzu: Foydali qazilmalardan oqilona foydalanish
Mavzu o`qituvchi tomonidan slayd, tabiiy ko`rgazma, rasmlar, xarita asosida tushuntirib beradi.
Amaliy mashg`ulot.
24-betdagi xaritadan konlarning shartli belgilarini ko`rib chiqing.
Siz yashab turgan hudud yaqinida qanday foydali qazilma konlari borligini aniqlang. O`quvchilar topshiriqni guruhlarda bajarib, taqdimot qiladilar.

Dam olish daqiqasi.
“Oy, quyosh , yulduz” enerjayzeri.
O`qituvchi oy desa “uyquga” yotiladi. “Quyosh” desa turib harakatlar qilinadi. “Yulduz” deyilsa qo`llarda yulduz yonib o`chayotganday harakat qilinadi.
Topshiriqlar joyi tez-tez almashtirilib turiladi.

Foydali qazilmalar qanday hosil bo`ladi? mavzusi tushuntiriladi.
Amaliy ish.

1. 
   Stakandagi suvga bir qoshiq osh tuzi solib, uni quruq yoqilg`i ustiga qo`yib qaynating. Suv bug`lanib ketganidan keyin stakan tubida qancha osh tuzi qolganiga e’tibor bering.
   
2. 
   24-rasmdagi xaritadan mamlakatimizning qaysi hududlarida osh tuzi konlari borligini aniqlang.
   

O`qituvchi boshchiligida birinchi topshiriq bajariladi. Ikkinchi topshiriq guruhlarda bajariladi va taqdimot o`tkaziladi.
IV. Mustahkamlash.
O`quvchilar bilimini aniqlash maqsadidi tarqatmalar tarqatiladi. Tarqatmalar tabiat ne’matlari ko`rinishida bo`ladi.
1. Foydali qazilmalar deb nimalarga aytiladi?
2. Kon qanday joyda hosil bo`ladi?
3. Foydali qazilmalar qanday hosil bo`lgan?
”Foydali qazilmalar” klaster. Har bir guruhga beriladi. O`quvchilar bajarib, o`qib berishadi. Guruhlar rag`batlantiriladi.

V. Dars yakuni
Monitoring. Nimalarni bilib olganinggizni quyoshga qarab belgilang.
1-quyosh- juda yaxshi o`zlashtirdim.
2-quyosh- o`rtacha
3-quyosh – ko`p narsalarni bila olmadim

Yig`ilgan rag`batlarni guruh sardorlari sanaydilar. Qaysi guruh ko`p rag`bat to`plagan bo`lsa, shu guruh g`olib deb topiladi. Olgan o`rniga qarab guruhlar baholanadi.
VI.Uyga vazifa: “Foydali qazilmalardan oqilona foydalanish” mavzusini o`qib, mazmunini so`zlab berish.