O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi toshkent davlat pedagogika Universiteti Navoiy davlat pedagogika instituti

UMUMIY ASTRONOMIYA FANI DASTURI

T/r	Ma’ruzalar nomi va mazmuni
I	Kirish. Quyosh sistemasining tuzilishi va osmon jismlarining harakati (14 soat)
	Olam tuzilishi haqida geliotsentrik nazariya. Quyosh sistemasining tarkibi va o’lchamlari. Planetalarning konfiguratsiyalari va ko’rinish shartlari. Planetalarning siderik va sinodik davrlari. Kepler qonunlari. Osmon jismlarining massalarini hisoblash. Sutkalik paralaks. Quyosh sistemasi jismlarigacha masofalarni hisoblash. Astronomiyada uzunlik o’lchov birliklari. Yerning radiusini aniqlash. Xorazmiy va Beruniyning Yer radiusini o’lchash sohasidagi ishlari. Quyosh sistemasi jismlarining o’lchamlarini hisoblash usullari.
II	Kosmonavtika asoslari (10 soat)
	Kosmonavtika predmeti va uning boshqa fanlar bilan aloqasi. Kosmonavtikaning nazariy va amaliy asoschilari. Uchish paytida sun’iy yo’ldoshga (SY) ta’sir etuvchi kuchlar. Butun olam tortishish qonuni. Vaznsizlik. Tortishishning markaziy maydoni. Tortishishning markaziy maydonida jismning harakati. Kosmik tezliklar. Osmon jismining ta’sir sferasi va sun’iy yo’ldoshlar trayektoriyalarinin taxminiy hisoblash. Yer sun’iy yo’ldoshlarining orbita elementlari. Oyga uchish trayektoriyalari. Oyga qo’nish. Planetalarga uchish trayektoriyalari. Planetalarga uchish uchun kosmik tezliklar. Yer sun’iy yo’ldoshlari, sun’iy yo’ldashlarning uchish balandliklari va kosmik stansiyalardan ilmiy va xalq xo’jaligi yo’nalishlarida foydalanish, uning istiqbollari.