O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi, Samarqand viloyat xalq ta’limi boshqarmasi

O’tilgan mavzuni baholash va mustahkamlash jarayonida o’quvchilarning uyda bajarib kelgan ishlaridan olib chiqib ular baholanadi. Bahorlashda hammaning ishini birdek ko’rib chiqish kerak va baholashda ham yutuqlarini topishga harakat qiling! Ko’proq o’quvchilar ishini rag’batlantirish kerak.

Bosqichli o’quv naturmorti

S a v o l l a r

Natyurmort nima degani?

Natyurmort qaysi tildan olingan?

Natyumort tasviriy san’atning qaysi janriga kiradi?

Kompozisiya – chi?

Kolorit (gamma) degani nima?

Asosiy ranglar qaysilar?

Issiq ranglar qaysilar?

Sovuq ranglar qaysilar?

Palitra deb nimaga aytiladi?

Molbert nima?

Savollar		Javoblar
Natyurmort nima degani?		Natyumort - "jonsiz natura" degan ma'noni anglatadi.
Naturmort qaysi tildan olingan?		Natumort – fransuz tilidan olingan.
Natumort tasviriy san’atning qaysi janriga kiradi?		Natumort tasviriy san’atning natyumort janriga kiradi
Kompozisiya – chi?		Kompozisiya - badiiy asarlarda (adabiyot, musiqa tasviriy san'at, amaliy san'at va hokazo) qo'llaniladigan atama bo'lib, u "tuzish, qurish" ma'nosini anglatadi.
Kolorit (gamma) degani nima?		Kolorit (gamma) - lotin tilidan olingan bo'lib, "rang" (bo'yoq) ma'nosini anglatadi.
Asosiy ranglar qaysilar?		Asosiy ranglar - qizil, sariq, zangori ranglar shunday deb ataladi. Bu ranglarni bir-birlari bilan aralashtirilib boshqa ko'p ranglar olinadi.
Issiq ranglar qaysilar?		Iliq ranglar - qizil, sariq, zarga'ldoq, malla, nowoti, qirmizi, pushti, shingob, sabza, sadaf, lolaro'y, gulgun, noranjvash, somoniy, bargikaram kabi ranglardir.
Sovuq ranglar qaysilar?		Sovuq ranglar - zangori, havo rang, yashil, binafsha, kabir ranglar
Palitra deb nimaga aytiladi?		Palitra - fransuzcha "yupqa plastinka" degan ma'noni anglatadi.
Molbert nima?		Molbert - rassomning suvrat yaratishda ishlatiladigan ish asbobi (dastgoh)

Jomboy tumanidagi 24-umumiy o’rta

ta’lim maktabi o’qituvchisi H.Mahammadiyev

Shundan keyin o’zi bajarib kelgan natyurmort kompozisiyasini va rassom asarlaridan birini tahlil qilinadi. Tahlilga to’liq o’quvchilarning o’zlarini gapirtirish. Shuningdek rassomlardan birining asarlaridan olib tahlil qilinish.

Natyurmortning bir necha variantlarini ko’rsatib o’tiladi va rasm chizish doskada bosqichlari takrorlanib o’tadi. Tushuntirib bo’lingach doskani o’chirib tashlanadi va ko’rgazmalar ham olib qo’yiladi. Chunki bolalar undan ko’chirib olishi mumkin. Unda mustaqil fikrga yo’naltirilgan dars to’g’ri bo’lmaydi.

O’quvchilarning mustaqil ishlari davomida o’quvchilarning o’zlarini to’liq qo’yib qo’yiladi. Xoxlagan natyurmortini tasavvurdan bola ishlasin. Kim bajarishga qiynalayotgan bo’lsa yo’l ko’rsatib yuborish mumkin. Tez-tez rag’batlantirib borish kerak. Juda tez bajarayotgan o’quvchilarning ishini ham nazoratdan chetga qoldirmang! Shuningdek, o’quvchilarga toza ishlash kerakligi, bir-biriga halaqit bermaslik lozimligi, toza suv va lattalardan foydalanish kerakligi o’qtirib boriladi. Ishlarini tugatib qo’ygan bolalarning rasmlarini olib chiqib doskada dimonstrasiya usulida rag’batlantirish ham mumkin. Qo’shimcha ballar qo’ysa ham bo’ladi.

Uyga vazifa o’quvchilarga xuddi shunga o’xshagan lekin boshqa ko’rinishda natyurmort ishlab kelish topshiriladi va su’ratlar yig’ish kerakligi aytiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar va manbaalar

5-sinf tasviriy san’at darsligi – “Sharq” nashriyot – matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahriyati, Toshkent – 2012 yil

Tasviriy san’atdan dars ishlanmalari – Samarqand VPQTMOI -2010 yil

R.Hasanov – Tasviriy san’at asoslari - G’afur G’ulom nomidagi nashriyot – matbaa ijodiy uyi, Toshkent – 2009 yil

www.kitob.uz, www.uzedu.uz saytlari.