O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi s amarqand viloyati xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi

7- ilova


Imlo tamoyillari

T

Imlo tamoyillari	Ta’rifi	Misollar
Fonetik yozuv
Morfologik yozuv
Shakliy yozuv
Tarixiy-an’anaviy yozuv
Diffrensial yozuv

oifalash jadvali

8-mavzu




O`Z-O`ZINI RIVOJLANTIRISH VA MUSTAQIL BILIM ORTTIRISHI BO`YICHA BAJARILGAN ISHLAR

ESSE

Abdulla Qodiriyning “Mehrobdan chayon” asari
        Abdulla Qodiriy ijodining muhim хislati-tariхiy burilishlar davrida хalq ichida bo’layotgan katta hodisalar tasviriga murojaat etishidir. Bu хislat, ayniqsa uning yirik tariхiy prozasida yaqqol ko’rinadi.

Turkiston feodallarining keyingi vakili bo`lgan Xudoyorxonning o`z xohishi yo`lida dehqon ommasi va mayda hunarmand –kosib sinfini qurbon qilishi, mamlakat xotin-qizlarini istagancha tasarruf etishi, bunga kim qarshi chiqsa, unga rahmsiz jazo berishi romanning asosy mavzusidir.

Garchi „Mehrobdan chayon"da davr zug'umi muayyan darajada sezilsa ham, adibda goho tarafkashlik mayllari ko'rinsa-da, amalda realizm mavqeida turgan, tarixiy haqiqatni mumkin qadar haqqoniy ifodalashga intilgan. Yozuvchining „Mehrobdan chayon"dagi realistik mahorati Solih maxdum obrazida juda yorqin namoyon bo'lgan. Romanda muallif yengil hazil-mutoyiba, kulgi-yumor, piching, kinoya-kesatiq, hajv orqali maxdum tabiatiga xos „maqtab bo'lmaydigan" xususiyatlarni batafsil ko'rsatadi. Bunday xususiyatlarning ichki va tashqi ijtimoiy ildizlarini ham ochadi. Ayni paytda maxdumning „hamma nuqsonlarini yuvib ketarlik" fazilatini ham ta'kidlaydi: „nima bo'lganda ham maxdum o'z zamonasining eng oldingi domlalaridan, Qo`qon aksariyatining savodxon bo'lishlariga sababchi ustozlardan". Romandagi Anvar bilan Ra'no obrazlari, bir qarashda, romantik qahramonlarday taassurot beradi. Barkamollik - aql-zakovat, do'stga, sevgiga sadoqat, erk, adolat yo'lidagi shijoat bobida ular afsona, doston qahramonlarini eslatadilar. Ishqiy mulohazalar bobida bu ikki yosh juda erkin, oralaridagi gap-so'zlar bir qadar kitobiy, shoirona... Masalaga sinchiklab qaralsa, Anvar va Ra'nodagi favqulodda, kitobiy tuyulgan xislatlar, ularning „g'ayritabiiy" xatti-harakatlari mantiqan va ruhiy jihatdan asoslangan. Ular maktab ko'rgan, yaxshi tarbiya, chuqur bilim olgan, Sharqning yuksak madaniyati, gumanistik g'oyalarini o'zlari uchun chin e'tiqod, bosh maqsad qilib olgan odamlardir. Adib asar personajlari qismati bilan bog'liq holda muhim tarixiy hodisalar, shaxslar, sarguzashtlar haqida ham ma'lumot beradi. Solih maxdumning kechmishi, ota-bobolari qismati bahonasida keltirilgan Amir Umarxonning kanizi to'g'risidagi hikoya, haq ishlari uchun jabr ko'rgan Sayidxon, mulla Siddiq va Mo'minjonlarning achchiq qismati, Xudoyorxon tarixi to'g'risidagi ma'lumotlar, Og'acha oyim sarguzashtlari, xon harami, xotinlari, o'rdadagi qullar haqidagi aniq ma'lumotlar asarda salmoqli o'rin tutadi.Ular bilan tanishganda hujjatli-tarixiy, publitsistik asar o'qiyotganday bo'lasiz. Yozuvchi ba'zan qahramonlari tabiatini, xususan, haramdagi qizlar fojiasini hazil- mutoyiba, o'yin-kulgi orqali ochib beradi. Ammo bu kulgili bo'lib tuyulgan hodisalar zamirida jiddiy insoniy drama va shafqatsiz haqiqat yotadi. Xullas, „Mehrobdan chayon" hayot haqiqatini „orttirmay va kamitmay" o'z holicha jamiki qirralari, tovlanishlari bilan gavdalantirgan, xarakterlar olamini, ruhiyatini o'ziga xos ohanglar, bo'yoqlar vositasida kashf etib bergan o'xshashi yo'q badiiy obidadir.

       

Kalit so`zlar:

1.Olmosh-pronouns

2.Son-numerals

3.Til-language

4.So`z va iboralar-words and phrases

5.Ta’lim-education

6.Dars- lesson

7.Fan- subjekt

8.Talaffuz-pronunciation

9.Uy vazifasi-homework

10.Mavzu-theme

11.Ona tili fani - mother tongue science

12.Mashq – exercice

13.Imlo qoidalari – rul to write

14.Yozmoq – to write

15.So’z birikmasi – word combination

16.Mavzu – theme, subject,topic

17.Matn - texte

18.Reja - plan

19.Nazorat ishi - Control

20.Interfaol - interactive

21.Raqam - number

22.Xulosa - conculassion

23.Mavzu - subject

24.Bosqich - stage

25. Maktab - school

26.O’qituvchi – teacher

Tinglovchi G’afurova Mohiraning o‘z kasbiy mahoratini uzluksiz oshirib borishga qaratilgan

YO‘L XARITASI

(“Yo‘l xaritasi”da belgilangan yo‘nalishlar bo‘yicha 3(5) yillik tadbirlar nomi va mazmuni, amalga oshirish mexanizmi, kutilayotgan natijalar diagnostikasi)

№