O`zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti tabiatshunoslik fakulteti

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ta'lim mеtodlari 

 

So`z orqali 

ifodalanadigan mеtod 

 

Kўrgazmali mеtod 

 

Amaliy mеtod 

 

---

Ta’lim  mazmunini  o’zlashtirishda  o’quvchilarining  bilim  saviyasi, 

o’zlashtirish  qobiliyati,  ta’lim  manbai,  didaktik  vazifalariga  qarab,  munosib 

ravishda quyidagi metodlar qo’llaniladi:  

- 

Og’zaki metodlar; 

- 

Amaliy ishlar metodi; 

- 

Ko’rgazmalilik  metodi; 

- 

muammoli evristik modellashtirish metodi; 

  -  Muammoli izlanish va reproduktiv metod; 

  -  Induktiv va deduktiv metod; 

  -  Rag’batlantirish va tanbeh berish metodi; 

   -Nazorat va o’z-o’zining nazorat qilish metodi.   

 

 

            

O’qitishning  og’zaki  usullari  uch  turga  a)  o’qituvchining  hikoyasi,    b) 

suhbat,  v) maktab ma’ruzasiga bo’linadi.   

 

  Hikoya maktab ta’lim tizimida eng ko’p qo’llanadigan usul bo’lib, u hamma 

sinflarda  barcha  fanlarni  o’qitishda,    maktab  ta’limining  hamma  bosqichlarida 

qo’llaniladi.  Boshlang’ich  sinflarda  bu  ancha  qisqa  va  aniq  bo’ladi,  sinflarning 

o’rta  guruhiga  kelib  hikoya  ancha  kattaroq  hajmda  va  davomli  bo’ladi.  Yuqori 

sinflarda hajmi katta bo’ladi, ma’ruzadagi kabi butun darsni band qilmaydi. 

 

Nutq  madaniyatini  o’stirishda  hikoyaning  o’rni  katta  bo’ladi.  Shu  jihatdan 

o’qitishning og’zaki usullari ta’limda doimo eng ko’p qo’llaniladi 

 

O’quv ma’ruzasi - o’quv materialini og’zaki bayon qilish uchun muljallangan. 

Uning hajmi hikoyadan katta bo’ladi. O’quv ma’ruzasi dars yoki  mashg’ulotning 

barcha qismini egallab oladi.  

 

Ma’ruza  asosan  yuqori  sinflar,  kollej  va  oliy  o’quv  yurtlarida  qo’llaniladi. 

Maktab ma’ruzasi o’tilayotgan mavzuning haqiqiy ilmiy mohiyatini ochib berish, 

ulardan  ilmiy  xulosalar  chiqarish  va  umumlashtirish  yo’li  bilan  to’liq  mashg’ulot 

davomida bilimlarni izchillik bilan bayon etishdir. 

 

O’quv  materialini  og’zaki  bayon  qilish  usuli  bir  qator  didaktik  qoida  va 

talablarga asosan qo’llaniladi. 

---

 

1.Bayon  qilinayotgan  materiallar  g’oyaviy  jihatdan  mazmunli,  ilmiy  hamda 

nazariyani amaliyot bilan bog’lashga qaratilgan bo’lishi kerak. 

 

2.Bayon  qilinadigan  materiallarning  tarbiyaviy  ahamiyatini  to’g’ri  ko’rsatish 

orqali o’quvchiga tarbiyaviy ta’sir ko’rsatish. 

 

3.Bayon qilishda o’quvchining nutqi yagona manba hisoblanadi va u nihoyatda 

katta ahamiyat kasb etadi. 

 

4.Bayon  qilishda  o’qituvchi  ishlatadigan  ta’riflar,  qoida  va  qonunlar  kitob 

matnidan farq qilishi, mazmuniga mos bo’lishi kerak.