O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi jizzax shahar xalq ta’limi bo’limiga qarashli

I bo‘lim. TOVUSHLAR VA HARFLAR ( 28 soat)

Kirish.Ona tili darsligi “Fonetika, grammatika, to‘g‘ri yozuv va nutq o‘stirish” asosida tuzilgan bo‘lib,fonetika, grammatika, imlodan boshlang‘ich bilim beriladi.

Tovush va harflar.So‘zlarning tovushlardan tuzilishi. Tovushlarning so‘z ma’nosini farqlashi. Tovushlarning o‘rin almashishi bilan yangi so‘zlar hosil bo‘lishi.Unli tovushlar va harflar.ava o,iva u, ova o‘unlilarning talaffuzi va imlosi. Nazorat ishi (Tekshiruv diktanti - 1 soat).

Undosh tovushlar va ularni ifodalovchi harflar. Ayrim undosh tovushlarning talaffuzi va imlosi ( d-t , b-p, z-s undoshlarining talaffuzi va imlosi), so‘z oxirida, talaffuzda tushib qoladigan d, t undoshlari. X va h undosh tovushining talaffuzi va imlosi. Jharfining ikki xil tovushni ifodalashi va ularning talaffuzi, imlosi J harfining j (portlovchi) va j (sirg‘aluvchi) tovushni ifodalashi. Q va g‘ tovushlari, ularning harfiy ifodasi, so‘z oxirida kelganda q tovushining g‘ tarzida, so‘z o‘rtasida kelganda x tarzida (maqsad-maxsad) talaffuz qilinishi va imlosi. Harf birikmalari: sh,ch, ng. Aytilishi va yozilishida farqlanuvchi undoshlarga jufti bor b-p, d-t, z-s, j- sh, j-ch, v-f, g‘-x kabi undoshlar kirishi, ularning talaffuzi va imlosi. Nazorat ishi (Tekshiruv diktanti - 1 soat).

Tutuq belgisi (’), uni so‘z tarkibida to‘g‘ri shakllantirish. Tutuq belgisining so‘zdagi vazifasi: o‘zidan oldingi unlining cho‘ziq aytilishiga, oldingi bo‘g‘inni keyingi bo‘g‘indan ajratib talaffuz qilinishiga xizmat qilishi.

Alifbo: Harflarning nomi. Harflarning bosh va kichik shakllari. So‘zlarni alifbo tartibidayozish. Alifboning amaliy ahamiyati. Tovush va harflarga doir tahlil.

Bo‘g‘in. So‘zlarni bo‘g‘inga bo‘lish. Bo‘g‘in ko‘chirilishi, bir unlidan iborat bo‘g‘inli so‘zlarning bo‘g‘inlab ko‘chirilishi, tutuq belgili so‘zlarni, ketma – ket kelgan bir xil undoshli so‘zlarni bir yo‘ldan keyingi yo‘lga bo‘g‘inlab ko‘chirish. Harf birikmasi (sh,ch , ng)qatnashgan so‘zlarning bir yo‘ldan ikkinchi yo‘lga ko‘chirilishi. Nazorat ishi (Tekshiruv diktanti - 1 soat).