O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti o‘zbek tili va adabiyoti fakulteti

tanbeh 
so‘zini ko‘pincha 
tanbeh bermoq 
shaklida qo‘llaymiz. Ammo Oybek 
tanbehlamoq 
shaklida ishlatishni ma’qul 
ko‘radi: 
«Buvingga ko‘rsatma, uqdingmi?»-deb 
tanbehlaydi 
chol 
(4), 
«Gunoh, 
turgan-bitgani gunohi azim. Zinhor-zinhor qo‘lingizga cholg‘u ushlamang!»-deb 
uqtirardi, 
tanbehlardi
(65). Ko‘pincha 
noxush bo‘lmoq
deb ishlatamiz. Oybek esa 
noxushlamoq
ni yoqtiradi: 
ayvonda do‘ppi tikib o‘tirgan onam buvimning 
tovushini eshitib, undan 
noxushlanganday 
qovog‘ini solib, qatim tortaveradi
(5). 
Shu tarzda «Bolalik»da 
vazifashunos
(152), 
dudburon
(6), 
nomusulmon
(57), 
serdiqqat
(215), 
xayolxona
(35), 
g‘azabkor
(174) singari so‘zlar qo‘llaniladi. 
Suyanmoq – 
suyalmoq
 
(5), 
chiqqan – 
chiqiq
 
(13), 
sudramoq – 
surgamoq
(37,211), 

---

3 
vizillmoq – 
bozillamoq
 
(37), 
o‘ynoqlamoq, dikanglamoq – chig‘onglamoq 
(93) 
tarzida ishlatiladi. 
Q. Samadov Oybek asarlarining til xususiyatlarini o‘rganar ekan, 
«Qo‘shimcha ham qo‘mondon», degan iborani ishlatib, uning ijodidagi ana shu 
birliklarni tahlil qilgan edi. Darhaqiqat, Oybek tildagi bu birliklarga ham katta 
mas’uliyat bilan qaraganligi ma’lum bo‘ladi. Masalan, sifat va sonlarga qo‘shilib, 
fe’l hosil qiluvchi 
–lan 
affiksiga sinonim sifatida erkalatish, kichraytirish 
ma’nosini beruvchi subyektiv baho shakli 
–gina 
ni qo‘llashi nafis bir obrazlilikni 
yuzaga keltirgan: 
Ertasigayoq jildimni bo‘ynimga osib, 
yalqovgina 
maktabga 
boraman 
(207). Bu o‘rinda yozuvchiga