O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tarix fakulteti

9.3
Davlat ta’lim standartini bilish professor-o’qituvchilar tarkibini tanlov asosida 
saralash shartlaridan biri hisoblanadi. 
 
 
10 Davlat ta’lim standartining amal qilish muddati 
 
10.1
Davlat ta’lim standarti o’rnatilgan tartibda tasdiqlanib, “O’zstandart” 
agentligida davlat ro’yxatidan o’tgandan keyin amal qilish muddati – 5 yil. 
10.2
Davlat boshqaruvining vakolatli ogranlari tomonidan davlat ta’lim 
standartlarini ishlab chiqish, takomillashtirish va joriy etish to’g’risida yangi tartib-
qoidalar qabul qilinsa DTSlarning amal qilish muddati o’zgarishi mumkin. 
 

---

24 
1.1.2. O‘QUV REJASI 
O‘QUV JARAYONI JADVALI 
 
K
u
rs
Haftalar
O‘quv jarayoni
T
a’
til
la
r
H
a
m
m
a
si
J
A
M
I 
shundan
N
a
za
ri
y
v
a
 a
m
a
li
y
 
ta
’li
m
J
o
ri
y
v
a
d
a
v
la
t 
a
tt
es
ta
si
y
a
la
ri
M
a
la
k
a
v
iy
 
a
m
a
li
y
o
t
B
it
ir
u
v
 
m
a
la
k
a
v
iy
 
is
h
i
Sentyabr
Oktyabr
Noyabr
Dekabr
YAnvar
Fevral
Mart
Aprel
May
Iyun
Iyul
Avgust
 
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 
36 
37 
38 39 
40 
41 
42 
43 
44 
45 
46 
47 
48 49 50 51 52 
I 
T T A A M A A T T T T T T T 43 
38 
4 
1 
9 
52 
II 
T T A A M A A T T T T T T T 43 
38 
4 
1 
9 
52 
III 
T T A A M M A A T T T T T T 44 
38 
4 
2 
8 
52 
IV 
T T A A M M M M M M M M M M M D D B B B B D T T T T
42 
22 
5 
11 
4 
6 
48 
Jami 172 136 17 
15 
4 
32 
204 
 
Nazariy va amaliy 
ta’lim 
A 
Attestasiyalar
M 
Malakaviy
amaliyot 
D 
Davlat 
attestasiyasi 
B 
Bitiruv 
malakaviy ishi 
T Ta’til
 
 
II. O‘QUV REJASI 
T/r 
O‘quv fanlari, integrallashgan kurslar 
va bloklarining nomlari
Talabaning o‘quv yuklamasi (soatlarda) 
Soatlarning kurs, semestr va haftalar 
bo‘yicha taqsimoti 
Umumiy 
yuklamani
ng hajmi 
Auditoriya mashg’ulotlari (soatlarda) 
M
u
st
a
q
il
T
a’
lim
 
1-kurs 
2-kurs 
3-kurs 
4-kurs 
Jami 
M
a’
ru
za
 
A
ma
li
y
L
a
b
o
ra
to
ri
y
a
S
emi
n
a
r 
Ku
rs 
lo
y
ih
a
si
 
(i
sh
i)
 
Kurslardagi haftalar soni
38 
38 
38 
22 
Semestrlar 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
Semestrdagi auditoriya mashg’ulotlari 
haftalarining soni 
Soat 
% 
19 
19 
19 
19 
19 
19 
19 
3 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19
 
1.00
. 
Gumanitar 
va 
ijtimoiy-
iqtisodiy fanlar 
14 
23,20 1038 
272 
482 
 
284 
 
666 
10 
10 
9 
9 
6 
7 
4 
6 
1.01 O‘zbekiston tarixi 
116 
58 
28 
30 
58 
3 
1.02 
Huquqshunoslik. O‘zbekiston 
Respublikasi Konstitusiyasi 
116 
58 
28 
30 
58 
3 
1.03 Falsafa (etika.estetika, mantiq) 
148 
96 
48 
48 
52 
2 
3 
1.04 
Ma’naviyat 
asoslari. 
Dinshunoslik 
92 
58 
28 
30 
34 
3 
1.05 Madaniyatshunoslik 
56 
38 
18 
20 
18 
2 
1.06 Iqtisodiyot nazariyasi 
116 
64 
32 
32 
52 
2 
2 
1.07 Sosiologiya 
56 
38 
18 
20 
18 
2 
1.08 Pedagogika. Psixologiya 
120 
52 
26 
26 
68 
2 
1.09 
Milliy g’oya: asosiy tushuncha 
va tamoyillar
60 
38 
18 
20 
22 
2 
1.10 
Siyosatshunoslik. 
O‘zbekistonda 
demokratik 
jamiyat qurish nazariyasi va 
amaliyoti 
112 
56 
28 
28 
56 
2 
6 
1.11 Rus (o‘zbek) tili 
116 
76 
76 
40 
2 
2 
1.12 CHet tili 
360 
254 
254 
106 
3 
2 
2 
2 
2 
2 
1.13 Jismoniy madaniyat va sport* 
236 
152 
152 
84 
2 
2 
2 
2 
2.00
. 
Matematika va tabiiy-ilmiy 
fanlar 
786 
10, 
436 
176 
140 
100 
20 
 
350 
12 
8 
 
 
 
 
 
19 
2.01
 
Oliy matematika asoslari
68 
 
38 
18 
20 
30 
2 
 
2.02 
Informatika 
va 
axborot 
texnologiyalari 
206 
 
114 
30 
24 
60 
92 
6 
2.03 YOsh fiziologiyasi va gigiena
 
38 
18 
10 
10 
32 
2 

---

25 
 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
MANTIQ 
FANIDAN NAMUNAVIY 
D A S T U R 
(bakalavr yo’nalishi uchun) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Toshkent – 2011 

---

26 
Mazkur namunaviy dastur Oliy va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi o’quv- 
metodik birlashmalari faoliyatini muvofiqlashtiruvchi kengashning 2011 yil 9 
sentyabrdagi 3-son majlis bayoni bilan tajribaviy dastur sifatida ma’qullangan. 
Ushbu dastur “Mantiq” fanidan bakalavrning tayyorgarlik darajasi va zaruriy 
bilimlari mazmuniga qo’yiladigan talablar asosida tayyorlangan. 
Tajribaviy dasturni kelgusida to’ldirilgan va boyitilgan holda chop etish zaruratini 
hisobga olib, fikr-mulohazalaringizni quyidagi manzilga yuborishingizni so’raymiz: 
 
Toshkent shahar, 2-Chimboy ko’chasi 96-uy, Oliy va o’rta maxsus ta’lim 
vazirligi “Ma’naviy-axloqiy tarbiya” boshqarmasi, tel: [phone]. 
Fanning o’quv dasturi Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy universitetida 
ishlab chiqildi. 
 
Tuzuvchilar: 
Sharipov M. - falsafa fanlari nomzodi, dosent (O’zMU) 
Fayzixo’jayeva D. - falsafa fanlari nomzodi, dosent (O’zMU) 
 
Taqrizchilar: 
Shermuxamedova N. - falsafa fanlari doktori, professor (O’zMU) 
Po’latova D. - falsafa fanlari nomzodi, dosent (TDShI) 
Fanning o’quv dasturi Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy 
universiteti Ilmiy-uslubiy kengashi tomonidan tavsiya etilgan. (2011 yil 19 avgustdagi 1-
son bayonnoma) 

---

27 
KIRISH 
Jamiyatni demokratik yangilash, modernizasiya qilishning hozirgi bosqichida oliy 
ta’limning oldida turgan muhim vazifalardan biri talabalarning mantiqiy fikr yuritish 
madaniyatini rivojlantirish, xususan, ularning mustaqil ijodiy fikrlash qobiliyatini 
takomillashtirishdan iborat. 
Mantiqning dolzarbligi o’quv jarayonida yangi axborot va pedagogik 
texnologiyalarning qo’llanishi va, umuman, ko’z o’ngimizda axborot sivilizasiyasining 
shakllanayotgani bilan yanada ortadi. Mazkur vazifani hal etishning samarali 
vositalaridan biri talabalarning bilish umummantiqiy metodlari, dalilli muhokama 
yuritish usullarini o’zlashtirishga erishishdan iborat. 
Mantiq talabalarni to’g’ri fikrlashning mantiqiy shakllari va qonun –qoidalari bilan 
tanishtirishi asosida mustaqil, erkin fikr yurita oladigan barkamol insonlar etib 
tarbiyalashga, ularda yangi turmush va tafakkur tarzini qaror toptirishga va shu tariqa 
demokratik jamiyat qurishning faol ishtirokchilariga aylantirishga xizmat qiladi. 
Mustaqil, to’g’ri fikrlash qobiliyatiga ega, oqni qoradan ajrata oladigan shaxsni 
shakllantirish-ta’lim- tarbiya va ma’naviy–ma’rifiy ishlarimizning asosiy sharti 
hisoblanadi. 
Mustaqil fikrlash qobilyatiga ega bo’lish degani – “Bu avvalo ko’p-ko’p fikr va 
misollarni solishtirib, qiyoslab, ularning ichidan yakkayu-yagona to’g’ri haqiqatni ajratib 
olish, uni o’z ongiga singdirish, shundan xulosa chiqarib yashashga qodir bo’lish 
demakdir”
1
. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov ta’kidalaganidek, 
Mustaqil tafakkurni shakllantirishda mahorat kerak ”
2
. Bunday mahoratni shakllantirish 
mantiq ilmining vazifasini tashkil etadi. Zero, Forobiy aytganidek, “mantiq xatoga yo’l 
qo’yishi mumkin bo’lgan 
barcha hollarda aqlni to’g’rilab turadi”
3
.
Mafkuraviy kurash tobora keskinlashib borayotgan bugungi kunda mantiqni 
o’rganishning dolzarabligi ortmoqda. Xususan, yoshlarning ongu tafakkuriniizdan 
chiqarishga qaratilgan urinishlarning asl mohiyatini, ularning salbiy oqibatini anglash, 
xavf-xatarining oldini olish muhim ahamiyat kasb etadi. 
Mantiqni o’rganishning ahamiyati shundaki, u yoshlarga to’g’ri mulohaza yuritish, 
xulosalash sir-asrorlarini o’rgatadi, fikrlash qobiliyatini o’stiradi, ongini boyitadi. “Ongli, 
bilimli odamlarni oldi-qochdi gaplar bilan aldab bo’lmaydi. Ular har bir narsani aql, 
mantiq tarozisiga solib ko’radi. O’z fikr-o’yi, xulosasini mantiq asosida qurgan kishi 
yetuk odam bo’ladi”4. 
Mazkur dasturni tuzishda keyingi yillarda oliy ta’limning bakalavriat 
yo’nalishlarida mantiq fanini o’qitish jarayonida orttirilgan tajribalar hisobga olingan. 
“Mantiq” fani dasturini takomillashtirishda mazkur ilm sohasida yangi paydo bo’lgan 
mavzu va masalalarni aks ettirish, o’qitish jarayonida to’plangan ilg’or tajribalarni 
umumlashtirish, yangi pedogogik texnologiyalar imkoniyatidan samarali foydalanish 
nazarda tutilgan. 
Ana shundan kelib chiqib, mazkur dasturda tushunchalarni ta’riflash, 
mulohazalarni to’g’ri qurish, savol va javob, bahs yuritish, muammolarni qo’yish va hal 
1
Каримов И.А. Энг асосий мезон-ҳаёт ҳақиқатини акс эттириши.-Т:. Ўзбекистон, 2009. 9 б. 
2
Шу асар 22 б. 
3
Абу Наср Фаробий. Рисолалар. Тошкент, 1975. 54 б

---

28 
etish, normativ fikrlarni qurish, ilmiy faraz va nazariyalarning yaratilishi va tuzilishini 
muhokama qilishda kelib chiqadigan mantiqiy masalalarni kengroq yoritishga urg’u 
berilgan. Ayni paytda, unda mantiqning zamonaviy formallashgan tilini chuqurroq 
o’rganish zarurligi inobatga olingan. Shuningdek, dasturda deduktiv xulosa chiqarish 
mavzusi yangi ma’lumotlar hisobiga to’ldirilgan. Induktiv xulosa chiqarish masalalariga 
yangicha yondashilgan. Yana shuni ta’kidlash joizki, dastur talabalarning mavzular 
bo’yicha mashqlarni bajarishi asosida millat tafakkuri va mafkurasining hamda 
umumbashariy ma’naviy qadriyatlarning ilg’or namunalarini o’zlashtirishini nazarda 
tutadi.