O`zbеkiston rеspublikasi xalq ta'limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pеdagogika instituti “Pedagogika-psixologiya” kafedrasi

Мактаб 
ходимлари 
Ижтимоий психологик маълумотларни йиғиш 
методлари 
Директор, илмий 
бўлим мудири 
Алоҳида ҳар бир инсон билан индивидуал интервью
Мактаб 
ўқитувчилари 
Ҳар бир ўқитувчи билан индивидуал интервью 
Кичик мактаб 
ёшидаги 
ўқувчилар 
Гуруҳий интервью (таянч саволлар бўйича ҳар бир синф 
билан алоҳида гаплашиш) 
Ўрта синф 
ўқувчилари
Гуруҳий интервью (синфларда таянч саволлар бўйича 
баҳс) ўқувчиларга индивидуал маслаҳат 
Юқори синф 
ўқувчилари
Гуруҳий 
интервью 
психолог 
билан 
алоҳида 
суҳбатлашиш хоҳлаган ўспиринга индивидуал маслаҳат 
Барча 
ўқувчиларнинг 
ота-оналари 
Анкета ўтказиш (ота-оналар мажлисида психолог 
тарқатади ва анкета мақсадини ҳамда олинган натижалар 
қаерларда ишлатилиши тушунтирилади). Психолог 
билан алоҳида суҳбатлашишни хоҳлаган ота-оналарга 
индивидуал маслаҳат 
Мактаб кутилмалари ҳақида ижтимоий психологик маълумотларни йиғиш 
олинган маълумотларни компъютер ёрдамида қайта ишлаш тажрибаларнинг 
кўрсатишича, 3- 3,5 ой вақт олади.
Мактаб кутилмаларини ижтимоий-психологик тадқиқот қилиш натижасида мактаб 
психологи қандай натижалар олади?
Ҳолатлар 
Мактаб 
Мактаб директори
Ўқув ишлари 
бўйича мудир 

---

Илмий ишлар 
бўйича мудир
…..… 
Ўқитувчилар 
Гуруҳлар 
Гуруҳлар 
Ўқувчилар 
Бошланғич синф 
ўқувчилари
Ўрта синф 
ўқувчилари
Гуруҳлар 
Гуруҳлар 
Юқори синф 
ўқувчилари
Гуруҳлар 
Гуруҳлар 
Бошланғич синф 
ўқувчиларининг 
ота-оналари 
Гуруҳлар 
Гуруҳлар 
Ўсмирларнинг ота-
оналари 
Гуруҳлар 
Гуруҳлар 
Юқори синф 
ўқувчилари ота-
оналари 
Гуруҳлар 

---

1. У мактабдаги вазиятларда йўналиш топиш учун ўзига ишонч ҳосил қилади. 
Психолог мактаб маъмурияти, ўқитувчилар ва уларнинг ота-оналари ундан нима 
хоҳлашларини, кутишларини аниқ билади.
2. Мактаб кутилмалари ва расмий илтимослар тузилишини таҳлил қилиб, психолог 
мактаб жамоаси, маъмурияти ва ўқитувчилар, орасидаги муносабат типли ёш 
давридаги ўқувчиларнинг ҳолати ўқувчилар ва ўқитувчилар орасидаги муносабат 
ҳақида умумий тасаввурга эга бўлиши мумкин. Ота-оналарнинг мактабга ва 
ўқитувчиларга муносабатини ҳам аниқлаш мумкин.
3. Мактаб кутилмаларининг тузилиши мактабнинг психолог билан ҳамкорлиги 
даражасини акс эттиради. Агар мактаб кутилмаларининг кўпчилик қисми 
психологнинг касбий доирасидан четда бўлса, мактабнинг психологияни тадбиқ 
қилишга тайёр эмаслигидан далолат беради.
Бундай ҳолларда психолог мактабда психологнинг функцияси, роли, ўрни ҳақида 
қўшимча тушунтириш ишларини олиб боради.
4. Ижтимоий-психологик сўровнома ва анкета интервю ўтказиш жараёнида психолог 
кўп инсонлар билан танишади. Психолог бу инсонлар ҳақида ўзининг ижобий ва 
салбий таасуротларини тузатади. Бу эса келажакда қайси инсонларга суяниш 
мумкинлигини тушуниш имконини беради.
Шундай қилиб, мактаб кутилмаларини ижтимоий-психологик тадқиқ қилиш 
натижасида психолог нафақат мактабдаги турли фикрлар, қарашлар, баҳолар ҳақида 
эмас, балки мактаб психологиясига, хусусан психологга муносабати ҳақида билиб 
олади.
«Ота-оналар ва болалар» номли клуб ҳам ташкил этиш мумкин, бунда ота-оналар 
фарзандлар тарбияси бўйича тажриба алмашинадилар. Ота-оналар тажриба 
алмашишининг зарурлиги қуйидагича тушунтирилади, психолог ота-оналар учун 
муҳим, фойдали мутахаcсис, университетни тугатган кўп «ақлли» билимларга эга 
шахс ҳисобланади, лекин у «ота-оналарга ўхшамайди. Ўз фарзанди билан шахслараро 
муносабатлар ҳақида гапираётган ота-она эса уларга ўхшаган, улардан ҳисобланади. 
Оталар ва болалар клубида психолог ташкилотчи ва эксперт сифатида иштирок этиши 
мумкин, муҳокамаларда фаол иштирок этмайди. Бундай клубда ота-оналарнинг 
тажриба алмашинуви асосий ва муҳим ҳисобланади.