O‘zbekiston respublikasi xalq ta’lim vazirligi

М.Х.Хайруллаев (1931-2004) академик, фалсафа фанлари доктори, профессор. XX asrning ikkinchi yarmida o’zbek falsafasi rivojiga salmoqli hissa qo’shgan yetuk olim, jamoat arbobi. Asosiy faoliyati Abu Nasr al Forobiyning ilmiy ijodini o’rganish va sharhlashga bag’ishlangan. U “Buyuk siymolar”(1996 2 jild) va “Ma’naviyat yulduzlari” (1999) asarlarining mas’ul muharriri. M.Xayrullayev Forobiy ijodini qayta kashf etgan olim. U Forobiy ijodidagi materializm va idealizmni bir-biri bilan aralashtimaslik kerak deb hisoblaydi. Uning fikricha, Forobiy tomonidan Xudoning tan olinishi idealizm bo’lsa, astronomiya, matematika, mantiq sohasidagi kashfiyotlari materializmdir. Chunki bu sohalarda narsalar yo’qdan bor bo’lmaydi, bordan yo’q bo’lmaydi. Masalan, Yer, Quyosh, Oy, sayyoralar harakatlari orasidagi munosabatlarning ob’yektivligi doimo bir xildadir . M.Xayrullayev kommunistik mafkura hukmron bo’lgan davrda, Forobiy idealizmini tan ola oldi va uning ijodidagi idealistik va materialistik g’oyalarni sharhladi. M. Xayrullayev yetuk olim bo’lish bilan bir qatorda jamoatchi ham edi. U uzoq yillar davomida O’zFA “Sharqshunoslik” institutida direktr lavozimida va “O’zbekistonda ijtimoiy fanlar” jurnalining mas’ul muharri lavozimida ishlagan.
Баратов Мўбин (1934-2005) академик, фалсафа фанлари доктори, профессор. Asosiy ilmiy ishlari Markaziy Osiyo mutafakkirlarining falsafiy merosini o’rganishga bag’ishlangan. Jumladan, uning “Ibn Sino falsafasi” asarida buyuk mutafakkir ijodining yangi kirralari ochib berilgan. Mo’bin Baratov har qanday jamiyatni harakatlantiruvchi kuch ma’naviy omil deb ta’kidlaydi va o’zbek xalqida tarixan ma’naviy qadriyatlarga sodiqlik shakllangan, hozirgi kunda ularni davr ruhiga moslashtirish lozim deb hisoblagan.
Турсунмуҳамедов Саттар Позилхақович (1929) академик, фалсафа фанлари доктори, профессор. Asosiy ilmiy ishlari sanoat va qishloq xo’jalik mehnati, ijtimoiy guruhlar, tabaqalar, mulkdorlar sinfining shakllanishi, ijtimoiy jarayonlar, jamiyatning siyosiy tizimi, mustaqillik yillarida esa, bozor iqtisodiyoti munosabatlari sharoitida kuchli ijtimoiy siyosatning ahamiyati masalalariga bag’ishlangan.