O‘zbekiston respublikasi xalq ta’lim vazirligi

2- BO’LIM. ONTOLOGIYa - BORLIQ FALSAFASI

4 – MAVZU: BORLIQ VA UNING ASOSIY ATRIBUTLARI. TABIAT VA INSON

BORLIG’I
Borliq falsafaning predmeti. Ontologiya tushunchasi. Borliq kategoriyasi. Falsafa tarixida borliq muammosi. Borliq masalasida falsafa va fan sintezi. Borliq tushunchasining etimologiyasi. Borliq va yuqlik dialektikasi. Borliq shakllari.Virtual borliq. Olamning paydo bo’lishi va evolyusiyasi. Yer tarixi. Insonning paydo bo’lishi va evolyusiyasi. Birlamchi va ikkilamchi tabiatning o’zaro mushtarakligi. Tirik tabiat yoki hayotning paydo bo’lishi. Hayotning paydo
bo’lishi haqidagi falsafiy optimizm. Jonli narsalarning jonsiz narsalarga bog’liqligi. Jonli narsalarning o’ziga xos xususiyatlari. Tabiat tushunchasi. Tabiat tushunchasining keng va tor ma’nosi. Falsafa tarixida tabiatga munosabat. Tabiat va jamiyatning o’zaro aloqadorligi. XX asr voqyeligi: Ekologik tanglik. Geografik muhit tushunchasi. Geografik muhit parametrlari. Ijtimoiy rivojlanish va geografik muhitning o’zaro aloqadorligi. Geografik maktablar. Tabiiy qonunlar konsepsiyasi. Geografik determinizm. Ijtimoiy determinizm. Geosiyosat. Ijtimoiy ekologiya. Ekologik falokatlar tarixi. Ekologiyaning kelib chiqishi. Ijtimoiy ekologiya muammolari. Ekologik muammoning falsafiy ma’nosi. Biosfera. Noosfera – insoniyat geologik kuch sifatida. Yangi borliqning shakllanishi. Inson va noosfera. Koevolyusiya.
Inson borlig’ining o’ziga xos xususiyatlari. Falsafa tarixida inson borlig’iga munosabat. Jon haqidagi falsafa. Individuallik borlig’i. Ongning tabiati. Ong va jonning tenglashtirilishi. Ong haqidagi tasavvurlarning rivojlanishi. Ijtimoiy jarayonlarda Onglilik va ongsizlikning namoyon bo’lishi. Ongsizlik tabiati. Individual ong borlig’i. Ijtimoiy ong borlig’i. Irrasionalizm ong haqida. Ong bosh miya funksiyasi sifatida. Ong falsafiy muammo sifatida. Ongning materialistik konsepsiyasi. Til va ong. O’zlikni anglash.

3-BO’LIM. RIVOJLANISh FALSAFASI