O’zbekiston respublikasi xalk

-

jadval 

Tog’ jigarrang tuproqlarining suvli so’rim tarkibi. 

 

Tuproq 

kemasi 

Chuqurligi, 

sm 

Quruq 

qoldiq 

Ishqoriylik 

S1

-

 

SO

2-

 

SO

3

 

NSO

3

 

R-54 

0-6 

0.068 

- 

- 

0.030 

0.49 

0.003 

0.08 

0.007 

0.14 

 

6-17 

0.052 

- 

 

0.024 

0.39 

0.030 

0.08 

0.007 

0.14 

 

17-45 

0.050 

- 

0.029 

0.47 

0.003 

0.08 

0.05 

0.10 

 

 

45-65 

0.048 

- 

0.027 

0.44 

0.003 

0.08 

0.005 

0.10 

 

65-90 

0.054 

- 

0.027 

0.44 

0.003 

0.08 

0.005 

0.10 

 

90-120 

0.042 

- 

0.024 

0.39 

0.004 

0.11 

0.005 

0.10 

 

---

 

- 52 - 

 

5-jadval 

ma’lumotlarini 

dalolat 

berishicha 

tavsiflanadigan 

tuproqlar 

sho’rlanmagan. 

 

Umumiy  xulosa  qilib  aytish  mumkinki,  Hisor  va  Nurota  tog’  tizimida 

tarqalgan  jigarrang  tuproqlarda  respublikamizning  boshqa  tog’li  hududlarida  

tarqalgan  genetik  to’la  takomillashgan  karbonatli,  tipik  va  ishqorsizlangan  tog’ 

jigarrang tuproq tipchalarini to’la ajratib bo’lmaydi. Asosan bu erda ser karbonatli 

tog’  jigarrang  tipchasi  keng  tarqalgan.  Bu  ma’lumotlarning  barchasi  tekislikdami 

yoki tog’li o’lkadami u yoki bu tuproq tipini shakllanishida geografik joylanish va 

iqlim sharoitining muhim o’rin tutishini ko’rsatadi. 

 

 

 

Yuqorida  keltirilgan  ma’lumotlar  asosida  qo’yidagi  xulosalarga  kelish 

mumkin. 

1.

 

Hisor  va  Nurota  tog’lari  respublikamizning  boshqa  tog’laridan  katta 

balandlikka  ega  emasligi,  yog’inlarning  kamligi,  o’simlik  turlari  va  qoplamining 

siyrakli, tub tog’ jinslarining dag’alligi va sertoshliligi bilan xarakterlanadi. 

2.

 

Tog’  jigarrang  tuproqlari  ko’pchilik  holda  sertoshli,  dag’al  shag’alli, 

elyuviy, delyuviy va delyuviy – elyuviy qumli-kam melkozamli yotqizivlar ustida 

shakllanadi. 

3.

 

Hisor  va  Nurota  tog’larida  tog’  jigarrang  tuproqlarning  karbanatli  tipik  va 

kam  ishqorsizlangan    tipchalari  uchrasada  ular  qisqa  profili    va  kam  gumusli 

hisoblanadi. 

4.

 

Tog’ jigarrang tuproqlar, asosan o’rta va og’ir qumoqli ham sertoshlidir. Bu 

tuproqlar profilining o’rta qismida il zarrachasining to’planishi ko’zatiladi. 

5.

 

Tog’ jigarrang tuproq tipi va uning tipchalari respublikamizning boshqa tog’ 

jigarrang  tuproq  tiplari  va  tipchalaridan  uzining  kam  gumusliligi  biroq 

serkarbanatliligi  bilan  farqlanadi.  Gumusning  miqdori  va  uning  qatlamlaridagi 

zaxirasi asosan tog’ qiyaliklari nishapligi hamda uning quyoshga nisbatan  tutgan 

o’rniga qarab o’zgaradi.