O‟zbekiston respublikasi

To`g`ri ovqatlanish asoslari. Ovqatlanish avvalo or-ganizmning molekulyar turg`unligini saqlashga qaratilgan. Organizmning molekulyar tarkibi juda murakkab, shuning uchun ham ovqat bilan xilma - xil moddalarni istemol qilish lozim. Ovqatdagi moddalar bir nechta kompanent-lardan:
1) tabiiy oziq moddalar – oqsil, yog` va uglevod-lardan; 2) anorganik moddalardan; 3) ovqatlanishning al-mashtirib bo`lmaydigan qo`shimcha omillari - vitaminlar va mikroelementlardan;

4. 
   o`zlashtirilmaydigan moddalardan va 5) zararli moddalardan iborat bo`lishi lozim. Kundalik ovqat tarkibida zarur moddalarni hammasi bo`lishi kerak va ularda zararli moddalar iloji boricha kam bo`lishi lozim. Bunga istemol qilinadigan ovqat turini ko`paytirish yo`li bilan erishish mumkin. Eng avvalo oksil, yog, uglevod va boshqa moddalarni ovqatdagi miqdori ularga bo`lgan extiyojini qoplashi shart. Bundan tashqari, ovqatning kollorik sig`imi organizmning boshqarilmaydigan va boshqarib sarflanadigan energiya miqdoriga teng bo`lishi lozim. Ularning hammasi xozirgi zamon balanslangan (krim-chiqim tengligi) ovqatlanish nazariyasi asosini tashkil qiladi. Bu izchil nazariyaga asoslanib, odam va hayvon organizimining energiya va plastik materiallarga, ovqatlanishning qo`shimcha omillariga bo`lgan ehtiyojlari ilmiy ravishda aniqlanadi. Bu mumtoz bo`lib qolgan nazariya ovqatlanishdagi nuqsonlar yuzaga keltiradigan xastalik-larni davolash imkonini yaratadi. Xazm jarayonlarini yangi ochilgan mexanizmlar, masalan, membrana xazmini kashf etilishi, mikrobsizlikning hayvonlar organizmiga ta`si-rini o`rganilishiga, monamerlardan tuzilgan ovqatning organizm faoliyatlariga bevosita ta`sirini aniqlanishi balanslangan ovqatlanish nazariyasiga yangiliklar kiriti-lishini talab qiladi. Organizmning faollik faoliyatini ta`minlash uchun ovqat tarkibidagi oziq moddalar bilan bir qatorda undagi ballast moddalar ham muhim rol o`ynaydi. Undan tashqari, bu nazariya ma`lum tashqi muhit xisob-langan ichakdan organizmning ichki muhitga yani bir necha krim (moddalar oqimi) borligini e`tiborga olishni talab qiladi. Bular ichak gormonlari va boshqa fiziologik faol moddalarning oqimi, ichak bo`shlig`ida shiralar tarkibida ajralgan moddaning katta oqimi, ovqat bilan qabul qi-lingan zararli moddalarning oqimi.