O‘zbeкiston respubliкasi

WP
m
] 
ham, undan quyidagi umumiylik – maksimal qurilish qolipi – [
E-H- 
WP
m
] ham nutqimizda mana shunday rang-baranglik va cheksiz 
imkoniyatga ega bo‗ladi. 
MAVZU YUZASIDAN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 
1.
Grammatik shakllangan gap haqida gapiring. 
2.
Minimal qolip nima? 
3.
Maksimal qolip nima? 
4.
Gap kengaytiruvchisi haqida gapiring. 
5.
So‗z kengaytiruvchisi haqida gapiring. 
6.
Gap markazi haqida gapiring. 
7.
Gap bo‗lagining kengaytiruvchilarga munosabati haqida 
gapiring. 

---

375 
КESIM 
Tayanch tushunchalar 
Gap bo„lagi, [
P
m
]shaxs-son, zamon, tasdiq-inkor, mayl, gap 
markazi, kesim, kesimlik kategoriyasi, kesimlik shakllari, mustaqil 
kesimlik shakli, nomustaqil kesimlik shakli, grammatik shakllangan 
gap, semantik-funksional shakllangan gap, kesimning tuzilishi, 
ifodalanish 
 
87-
 
§.Кesimlik kategoriyasi. 
 
Gap bo‗laklari [Pm] ma‘nosi bilan uzviy bog‗liq. Shu boisdan 
gap bo‗laklarini ko‗rib o‗tish uchun bevosita gapning «jon»ini, 
markazini shakllantiruvchi vosita – kesimlik kategoriyasining tarkibi, 
ma‘nolari va ifodalanish usullariga qisqacha sharh berishi zarur. Zero, 
gap kengaytiruvchilari tushunchasi, ularni belgilash, shu asosda 
gapning struktur zaruriy va ixtiyoriy tarkibiy qismlarini ajratish 
gapning «yuragi», gapning gap ekanligini ta‘minlovchi kesimlik 
kategoriyasi va uning ko‗rsatkichi, ifodalanish xususiyati bilan uzviy 
bog‗liq. Shu sababli, gapning gapligini, ya‘ni bir nisbiy tugal fikrni 
boshqalarga yetkazish, ular tomonidan to‗g‗ri anglanishining eng 
muhim omili – bu nutq bosqichida nutq sharoiti, lisoniy bosqichda esa 
kesimlik kategoriyasi. 
Demak, kesimlik kategoriyasi fikrni shakllantiruvchi, uni 
tinglovchiga yetkazishning eng muhim lisoniy vositasi asosi. 
Кesimlik kategoriyasi mazmun jihatidan tasdiq-inkor [