O‘zbeкiston respubliкasi

Frazeologik antonimiya. 
Zid ma‘noli antonimlar bir-biriga 
teskari tushunchani ifodalaydi. Misollar: 
ko„ngli joyiga tushdi– 
yuragiga g„ulg„ula tushdi, qoni qaynadi– og„zi qulog„iga yetdi. 
Frazeologik 
omonimiya. 
Frazeologizmlar 
omonimik 
munosabatda ham bo‗lishi mumkin. Misollar: 
so„z bermoq I 
(«va‘da 
bermoq»)
, so„z bermoq II 
(«gapirishga ruxsat bermoq»)
, boshga 
ko„tarmoq I 
(«ardoqlamoq»)
, boshga ko„tarmoq II 
(«to‗polon 
qilmoq»)
, qo„l ko„tarmoq I 
(«ovoz bermoq»)
, qo„l ko„tarmoq II 
(«urmoq»)
. 
Frazeologizmdagi 
darajalanish, 
giponimiya, 
funksionimiya, 
iyerarxionimiya kabi semantik munosabatlar o‗z 
tadqiqotini 
kutmoqda. 
LEKSIKOGRAFIYA 
 
39-
 
§. Leksikografiya haqida 
 
Tilshunoslikning lug‗at tuzish masalalarini ilmiy tadqiq qiluvchi 
va lug‗at tuzish bilan shug‗ullanuvchi sohasi leksikografiya (gr. 
lexikos 
– so‗z, so‗zga oid va 
grapho 
– yozaman) yoki lug‗atchilik 
deyiladi. Maqsad va vazifasiga ko‗ra leksikografiya ikkiga bo‗linadi: 
a)
ilmiy leksikografiya lug‗atchilikning nazariy masalasi bilan 
shug‗ullanadi; 
b)
amaliy leksikografiya bevosita lug‗at tuzish ishi bilan mashg‗ul 
bo‗ladi. 

---

135 
Leksikografiya 
muhim ijtimoiy 
vazifani bajaradi. Bular 
quyidagilarda ko‗zga tashlanadi: 
1)
ona tilini va boshqa tillarni o‗rgatish; 
2)
ona tilini tasvirlash va me‘yorlashtirish; 
3)
tillararo munosabatlarni ta‘minlash; 
4)
til leksikasini ilmiy tekshirish va talqin qilish. 
Lug‗at maqsadi va mo‗ljaliga ko‗ra ikkiga bo‗linadi: 
1)
umumiy lug‗at; 
2)
maxsus lug‗at. 
Umumiy lug‗at keng o‗quvchilar ommasiga, maxsus lug‗at esa tor 
doiradagi kishilar – alohida soha mutaxassisiga mo‗ljallangan bo‗ladi. 
Har ikkala tur lug‗at ham o‗z o‗rnida yana ikkiga bo‗linadi: 
1)
ensiklopedik lug‗at; 
2)
filologik lug‗at. 
Demak, lug‗atni umumiy ensiklopedik lug‗at va maxsus 
ensiklopedik lug‗at, umumiy filologik lug‗at va maxsus filologik 
lug‗atga bo‗lib o‗rganish maqsadga muvofiq va qulay.