O‘zbеkistоn rеspublikаsi

 
 

Nutqda ishlatilish doirasi ma’lum kasb-hunarga ko‘ra chegaralangan so‘zlar kasb-
hunarga oid so‘zlar hisobalanadi. Bunday so‘zlar qaysi hududda yashashidan qat’i 
nazar, bir xil kasb egalariga tushunarli bo‘ladi. Masalan, 
doska
(kulollar xom idishlar 
ichini dasmollashda suv quyib ishlatadigan sopol idish), 
jo‘sha
(tog‘dan olinadigan 
qizil kesak), 
volash
(loyni ochib-yorib tozalash) kabi so‘zlar kulollargagina 
tushunarlidir. 
Kasb-hunarga xos so‘zlarning asosiy qismini shu sohaga oid atama (termin)lar 
tashkil etadi. Atamalar fan, texnika, madaniyat kabi sohalardagi aniq chegaralangan 
tushunchalarni ifodalaydigan bir ma’noli so‘z va so‘z birikmalaridir. Atamalar 
qo‘shimcha ma’no jilolariga ega emas. Atamalarning ko‘pchiligi boshqa tillardan 
o‘zlashgan so‘zlardan iborat. Masalan, 
advokat, argon, diolog, debitor, grant, modul, 
metr, test, tormoz, marketing 
kabilar. 

---

 
Xulosa. 
a) o‘rganilayotgan tilda muloqot malakasi egallandi. 
b) talabalarda so‘z ma’nolari yuzasidan o‘rta umumiy ta`limdan olgan bilimlarini 
mustahkamladik. 
Topshiriqlar 
 
1 - topshiriq: 
Matnni o‘qing. Sohaga oid atamalar qo‘llangan gaplarni ko‘chirib 
oling, qavs ichidagi atamaning ma’nosini yozing. 
Bir xil ma’noli ifodalarni nutqda ortiqcha kiritish mantiqiylikning buzilishiga 
sabab bo‘ladi. Bir xil ma’noli birdan ortiq ifodalar pleonazm deb yuritiladi: men, o‘zim, 
shu bugun, bugundan boshlab kabi. Mantiqiy aloqalar va munosabatlarni ifodalashning 
muhim vositalari bo‘lib kirish so‘z, kirish birikmalar, yordamchi so‘zlar, bog‘lovchilar, 
yuklamalar hisoblanadi. Ulardan to‘g‘ri foydalanish yaxshi nutq yaratishning garovi 
hisoblanadi.