O‘zbеkiston rеspublikasi

2-bob bo’yicha xulosalar 
Xullas, Markaziy Osiyo muammolarining ko‘plab mamlakatlar manfaatlari 
bir-biri bilan yo‘g‘rilib ketgan qattiq tuguniga aylangan Afg‘oniston bora-bora 
xalqaro terrorizm va ekstremizm qo‘llabquvvatlanadigan markazga aylanib qoldi. 
Pokiston razvedka tuzilmalari tomonidan vujudga keltirilgan va moliyalashtirilgan 
«Tolibon» harakati XX asr oxirida qator sabablarga ko‘ra «Katta o‘yin»da o‘zi 
uchun ajratilgan kichkina rolni «ijro etish»dan bosh tortganda Afg‘onistonda ham 
shu kabi hol ro‘y berdi. Pokiston rahbariyatining fuqarolar urushini tugatish, 
Afg‘onistonning parchalanganligini bartaraf etish, hamma uchun manfaatli 
bo‘ladigan yangi transport yo‘laklarini ochish singari bir qarashda olijanob 
niyatlari oxiroqibatda faqat afg‘on xalqi va Markaziy Osiyo mintaqasi uchun emas, 
balki butun jahon uchun keng ko‘lamli fojeaga aylandi. 
Yuqoridagilardan kelib chiqib ikkinchi bandga xulosa sifatida quyidagilarni 
ajratib ko‘rsatish mumkin:

Afg‘onistonda deyarli 10 yildan buyon zamonaviy qurollardan 
foydalanib, turli msshtabdagi harbiy operatsiyalar o‘tkazilayotgan bo‘lsada bir qator 
muammolar kuzatilmoqda. Mazkur muammolar asosan harbiylarning tashkiliy 
faoliyatidagi kamchiliklar hamda tashqi ta’sirning saqlanib qolayotganligi sababli 
vujudga kelmoqda. Shunga ko‘ra, bu muammolarni saqlanib qolishi toliblar va 
boshqa jangari guruhlarning yanada faollashuvi, ISAF harbiy harajatlari 
samarasizligining oshib ketishi va ISAFga nisbatan afg‘on xalqi, mamlakat 
rasmiylari va xalqaro hamjamiyat tomonidan ishonchsizlikni (norozilikni) 
kuchayishi mumkin;

Bugungi kunda mamlakatda milliy armiyani shakllantirishga 
qaratilgan tegishli koalitsion kuchlar tomonidan olib borilayotgan kompleks chora-
tadbirlar ko‘lamining kengligiga qaramay, yaqin istiqbolda AIR xarbiylarining 
114
Азими: 2014 год не означает окончание иностранного военного присутствия в Афганистане.
 
// 
www.afghanistan.ru/doc/19599.html. 25.02.2011. 

---

77 
mamlakat xavfsizligini ta’minlash borasida mustaqil faoliyat yuritishiga erishish 
murakkabligicha qolaveradi. Bunga milliy armiyaning tayyorgarlik darajasi hamda 
AQSHning mintaqadagi pozitsiyasini saqlab qolishga urinishi asosiy omil bo‘lib 
xizmat qiladi;

PTGda olib borilayotgan ishlar esa mamlakatda ijtimoiyiqtisodiy va 
siyosiy barqarorlikni ta’minlashda muhim omil bo‘lib, ular faoliyati afg‘on xalqi 
tomonidan qo‘llab-quvvatlanmoqda. Shu bois, AIRdan ISAF harbiylarini olib 
chiqib ketilgandan so‘ng ham PTG noharbiy mutaxassislar faoliyati davom 
etaveradi;

AIRdan xorijiy harbiy kontigentlarni olib chiqib ketish masalasi 
rasmiy ravishda 2014 yil deb belgilangandi. Shu bois, dastlab mamlakatning shimol 
va g‘arbidagi harbiy kotingentlar chiqib ketdi. AQSH harbiylarini olib chiqishiga 
to‘xtaladigan bo‘lsak, rasmiy Vashingtonning o‘tgan yili 30 ming qo‘shin kiritilishi 
va 2011 yildan ularni olib chiqish boshlanishi bir muncha tahlillarni talab qiladi. 
Ya’ni, buni «qo‘shin olib chiqish uchun, qo‘shin kiritgan» deb baholash mumkin. 
AQSH dastlab ko‘p miqdorda harbiylarini olib chiqib ketib, OAV «mavzusiga» 
aylangandan so‘ng amerikalik harbiylarning ma’lum qismi mamlakatda qoldiriladi. 
Holbuki, AIRda AQSHning 3 operativ baza qurayotganligi ham bejizga emas. 

---

78