O‘зbekiстон рeспublikaсi

XLISTLAR FIRQASI
. 
XVIII asrda paydo bo‘lgan xlistlar firqasi «xudojo‘y kishilar» deb 
ataladi. Xlistlarda faqat mulkiy tafovutga ega bo‘lmagan «yangi isroil» va «eski isroil» degan 
mustaqil yo‘nalishlar mavjud. Xlistlarning diniy ta’limoti xristian-lik elementlari bilan majusiy 
dinlar e’tiqodlarining g‘alati bir tarzda aralashishidan tarkib topgan. Ular, agar kishi o‘zining 
butun hayotida savob ishlar qilgan bo‘lsa, muqaddas ruh ana shu kishi tanasida paydo bo‘lishi 
mumkin, deb hisoblaydilar. Xlistlar bunday odamni «xrist» («Iso») deb ataydilar. Xlistlar 
butlarga emas, balki tanasiga muqaddas ruh singigan odamga sajda qiladilar. Xlistlar orasida 
sekta rahbarlarini ilohiylashtirish odati shu sababli keng yoyilgan. Xlistlarning ibodati (zikr 
qilishi) maxsus oq kiyimlarda o‘tkaziladi. Bu ibodatlar sapchib sakrash, er tepinish, jazavasi tutib 
fig‘on qilish, ayuxannos ko‘tarishlar-dan iborat bo‘lib, dindorlarning jismoniy va ruhiy jihatdan 
batamom holdan toyishigacha davom etadi. «Soyalar choshgohda yo‘qoladi» nomli romanda 
xlistlar sektasi ishi, «umumiy birodarlashuv» odati ko‘rsatilgan.
 
Xlistlar e’tiqodiga ko‘ra, sekta a’zolarining ba’zilariga shunday holatda muqaddas ruh jo bo‘ladi 
va ular «payg‘ambarlik» qila boshlaydilar. Sekta rahbarligining oz payg‘ambarliklari va 
targ‘ibotlari xlistcha g‘oyalarning asosiy manbaidir. CHunki xlistlar pravoslavie diniy 
yozuvlariga shubha bilan qaraydilar. 
Xlistlar odam jismini gunohkor deb targ‘ib qilib, qat’iy asketizmga chorlaydilar. Endigina 
nikohga kirgan dindorlardan xotinini taloq qilishni talab qiladilar. Xlistlar jamoalarida ahloqan 
buzuqlik qilish avj olgan. Xlistlar juda maxfiy vaziyatda ish olib boradi. Sektaga kirgan kishi 
o‘lim vahimasi ostida hech kimga, hatto o‘z oila a’zolariga ham sekta to‘g‘risida xabar bermaslik 
haqida majburiyat oladi va qasam ichadi. Hozirgi vaqtda xlistlar deyarli yo‘qolib ketgan. 

---

275 
Xristianlikda yana ko‘pdan-ko‘p sektalar mavjudki, ular to‘g‘risida batafsil to‘xtab o‘tishga 
darslik hajmida imkon yo‘q. Ular haqida lug‘atlardan, oynomalardan va boshqa manbalardan 
mustaqil o‘qib olish mumkin. 
1.