O‘зbekiстон рeспublikaсi

Buddaviylik
Buddaviylik asoschisining shaxsi. Buddaviylik ta’limoti. Buddaviylikning tarqalishi. 
Buddaviylik manbalari. Budda SHakyamuni hayoti va ta’limoti. Rohiblar va xonaqohlar. 
«O‘tkinchi dunyo» haqidagi tasavvurlar. Axloq. Meditatsiya – haqiqat haqidagi ilm. Imperator 
Ashoka (mil. av. 273-232 yillar) davrida buddizmning shimolga tarqalishi. Kushon imperiyasi 
hududida buddaviylikning qaror topishi. Eftalitlar. Buddaviylikning Markaziy Osiyodagi 
inqirozi (V-VIII asrlar). Buddaviylik g‘oyalarining boshqa dinlarga ta’siri. Diniy murosasozlik, 
axloqiy qadriyatlarning ustuvorligi. Arxeologik topilmalar: Ayritom, Qoratepa, Dalvarzintepa, 
Quva, Zartepa, CHingiztepa, Qorovultepa. SHakyamuni sanamlari, hayvon haykalchalari, 
ramziy g‘ildiraklar, stupa qoldiqlari. YOzma manbalar. Buddaviylikning maxayana, xinayana, 
vajrayana, lamaizm va boshqa oqimlari. Uning mintaqaviy shakllari. Hozirgi zamonda 
buddaviylik
Xristianlik
Xristianlik jahon dini. Iso Masih (Iisus) hayotiga doir ilmiy bahslar. YAhudiylik doirasida 
ilk xristian jamoasi. Muqaddas kitoblar. Asosiy aqidalar va amallar. Ruhoniylar va jamoa. 
CHerkov tashkiloti. Ilohiyot ilmi sohasidagi maktablar. Diniy falsafa. Xristian cherkovidagi 
bo‘linishlar. CHerkov tarixi. Katolik, pravoslav, protestant yo‘nalishlari. Rohiblik. Xristian dini 
va san’at. Hozirgi zamonda xristian dini. IV asrdan boshlab nasroniylarning Markaziy Osiyoga 
ko‘chib kela boshlashi. Faktoriyalarning vujudga kelishi. Sug‘diyona xristianlari. Turk 
xoqonlari. Mo‘g‘ul xonlari orasida xristian dini. YOzma manbalar. Markaziy Osiyo Rossiya 
imperiyasi tarkibida. Markaziy Osiyoda Evropa aholisi sonining o‘sishi. YAngi diniy jamoalar. 
Xristian madaniyati. Baptistlar. Hozirgi davrda O‘zbekistondagi xristian jamoalari va ularning 
diniy hayoti. Pavlus (Pavel) ismli shaxsning masihiylikda tutgan o‘rni. «Havoriylarning faoliyati» 
(«Deyaniya Apostolov») kitobi. Pavlusning sifatlari. Bibliya. Qadimiy Ahd. YAngi Ahd. Tavrot 
– Musoga tegishli bo‘lgan besh kitob. Injil – xushxabar ma’nosini anglatuvchi kitob. Xristianlik 
hozirgi kunda. 
Islom
«Johiliya» davri arablarining diniy an’analari va ko‘pxudolik. Muhammad ibn Abdulloh – 
diniy rahnamo va davlat arbobi. Nabiy va Rasul so‘zlarining ma’nosi. «SHaqqi sadr» voqeasi. 
Payg‘ambarning Xadicha bint Xuvaylidga uylanishi. Ka’baning ta’mir etilishi. Hiro g‘orida 

---

117 
vahiyning nozil bo‘la boshlashi. YAshirin targ‘ibotning boshlanishi. Ilk musulmonlar va ularga 
Makka mushriklari tomonidan tazyiq ko‘rsatilishi. Habashistonga hijrat va Najoshiyning 
musulmonlarga munosabati. «Isro va Me’roj» voqeasi. Madinaga hijrat. «Badr» jangi. Ilk islom 
davlatchilik munosabatlarining vujudga kelishi. Hudaybiya shartnomasi. Makkaning fath etilishi. 
Al-Xulafo ar-Roshidun davri. Umaviylar davlati. Abbosiylar davlati. Islomdagi ilk firqalanish. 
Islomdagi bag‘rikenglik tamoyillari. Islom va hozirgi zamon.