O’zbekistоn respublikаsi

ž undoshlari qatnashgan o‘nta misol yozing. 
16. Qo‘shma so‘zlarda fonetik o‘zgarishlar yuz beradimi? Masalan, 
bu yerda ~ bördä, beshta misol yozing, va fonetik o‘zgarishlarni 
izohlang. 
17. So‘z boshida, o‘rtasida va oxirida tovush orttirilishiga misollar 
keltiring. Masalan: ayvan – häйvan, aql –haql va b. 
18. So‘z urg‘usining turli turkumlardagi so‘zlar bo‘g‘inlariga 
tushishiga misol keltiring. 
19. Shevada o‘zidan katta notanishlarga nima deb murojaat qilinadi:
­ ayollarga; 

---

142 
­ erkaklarga. 
20. O‘zidan kichik notanishlarga nima deb murojaat qilinadi: 
­ singillarga; 
­ ukalarga. 
21. O‘z ota-onasini, qarindosh-urug‘larini nima deb chaqiradi: 
­ onasini; 
­ otasini; 
­ onaning ukasi va akasini; 
­ otaning ukasi va akasini; 
­ onaning opasi va singlisini; 
­ otaning opasi va singlisini; 
­ onaning otasi va onasini; 
­ otaning otasi va onasini; 
­ opa-singillarning farzandlari bir-birlarini; 
­ aka-ukalarning farzandlari bir-birlarini. 
­ opasining erini nima deb chaqiradi? 
22. Akasining qaylig‘ini nima deb chaqiradi? 
23. Qaynota, qaynona kelinini nima deb chaqiradi? Yangi kelin 
qayinegachi, qayni va qayni singillariga ism qo‘yadimi? Qanday ismlar? 
Misollar yozing. 
24. Non yopish jarayonida qo‘llaniladigan predmet va jarayon 
nomlari. 
25. Ovqat pishirishda qo‘llaniladigan predmet va jarayon nomlari. 
26. Ovqat nomlari. 
27. Kunda bezovta qiladigan hashoratlar va gazandalarning nomlari. 
28. Qushlar, parrandalar, ular mahsuloti nomlari
29. Mevali va mevasiz daraxtlarning nomi. 
30. Sabzavot va poliz mahsulotlari nomlari.
31. Sheva vakillari kasb-kori bilan bog‘liq bo‘lgan 20 so‘zni yozing 
va izohlab bering. 
32. Ko‘plik shaklini ifoda qiluvchi affikslar va ularning variantlari. 
Ko‘plik affiksining hurmat ma'nosida qo‘llanishi haqida ham ma'lumot 
bering. 
33. Erkalash-kichraytirish affikslari. 
34. 
Qaratqich 
va 
tushum 
kelishigi 
qo‘shimchalari. 
Bu 
kelishiklarning ayrimlari bo‘lmasa, unga izoh bering va shevaning 
o‘ziga xos turlanishidagi fonetik o‘zgarishlarga izoh bering. 

---

143 
35. Jo‘nalish, o‘rin-payt, chiqish kelishigi qo‘shimchalari. Bu 
kelishiklarning shevadagi o‘ziga xos turlanishi, fonetik o‘zgarishlariga 
izoh bering. 
36. Sonning ma’no turlarini hosil qiluvchi affikslar. 
37. Olmosh turlarini yozing. 
38. O‘tgan zamon fe’llari tuslanishiga misollar yozing (5ta shakl). 
39. Hozirgi zamon fe’llari tuslanishiga misollar yozing (2ta shakl). 
40. Kelasi zamon fe’llari tuslanishiga misolar yozing (3ta shakl). 
41. Fe’llarning ravishdosh shaklini hosil qiluvchi affikslar va 
ularning variantlarini yozing. 
42. Fe’llarning sifatdosh shaklini hosil qiluvchi affikslar va ularning 
variantlarini yozing. 
43. Fe’llarning harakat nomi shaklini hosil qiluvchi affikslar va 
ularning variantlarini yozing.
44. Shevaga xos bo‘lgan yana qanday faktlarni qayd qilgan 
bo‘lardingiz? 
45. Bu savolnoma dasturga xalq og‘zaki ijodidan 2ta matn: 1 she’riy 
matn (kamida 10 qator) va 1 nasriy matn ilova qilish lozim (hajmi 
kamida 3 sahifa).  
Baholash 
Amaliyot topshiriqlarinining 1-44-savollariga to‘g‘ri javoblarning 
har biri 2 ball bilan baholanadi, 45-topshiriqning to‘g‘ri bajarilishi 
maksimal bali 12 baldir.