O‘zbeкiston respubliкasi


-§. Yasama so‘zning leksemalashuvi



Download 0,83 Mb.
bet68/403
Sana18.02.2022
Hajmi0,83 Mb.
#453705
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   403
Bog'liq
HO\'AT. 2010. R.Sayfullayeva..

26-§. Yasama so‘zning leksemalashuvi. Yasama so‘zlar lisoniy ham, sof nutqiy ham bo‘lishi mumkin. Misol sifatida quyidagi so‘zlarga murojaat qilamiz. Paxtakor, ishchi, kitobchi, aqlli, daftarchi, sharsimon, uysimon. Bu so‘zlarni ikki guruhga bo‘lamiz:

  1. paxtakor, ishchi, aqlli, sharsimon;

  2. kitobchi, daftarchi, uysimon.

Har ikkala guruh so‘zi ham yasama so‘z hisoblanadi. Biroq birinchisi qulayligi, odatlanilganligi, keng iste’molliligi bilan xarakterlansa, ikkinchi guruh unchalik qulay emasligi, kam iste’molliligi, favquloddaligi bilan ajralib turadi.
Demak, birinchi guruh ijtimoiy shartlanganlik xossasiga ega va shu boisdan yuqoridagi zikr etilgan belgilar ularning barchasi uchun umumiy. Ikkinchi guruh esa nutqiy hodisa ekanligi, endigina so‘z yasash qolipidan chiqqanligi bois, odatlanilmaganlik, favquloddalik kasb etgan.
Кo‘rinadiki, nutqiy yasama so‘zning ayrimi nutq bosqichidagina mavjud bo‘lsa, ba’zilari o‘zini chiqargan qolipdan uzoqlashib, bir butun holda lisoniy sathga «ko‘tarilib ketadi».
Hosilasining lison va nutqqa munosabati jihatidan so‘z yasash qolipi ham farqlanadi. Ularni unumsiz (tarixiy) va unumli (zamonaviy) so‘z yasash qolipi sifatida farqlash lozim.
Nutqiy yasama so‘zning lisoniy sathga ko‘tarilishi bir necha bosqichda kechadi. Uni nutqdan lisonga siljishi, lisoniylashishi darajasiga ko‘ra quyidagicha tartiblash mumkin:
1) ixtisoslashgan leksema;
2) soddalashgan leksema;
3) tublashgan leksema.

Download 0,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   403




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish