O‘zbekiston respublikasi turizm va sport vazirligi jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha mutaxassislarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti

XV yozgi Paralimpiya o‘yinlarida medallar soni va umumjamoa 
natijalari 
 
O‘rin 
Davlatlar 
Oltin Kumush Bronza 
Jami 
1 
Xitoy 
107 
81 
51 
239 
2 
Buyuk Britaniya 
64 
39 
44 
147 
3 
Ukraina 
41 
37 
39 
117 
4 
AQSH 
40 
44 
31 
115 
5 
Avstraliya 
22 
30 
29 
81 
6 
Germaniya 
18 
25 
14 
57 
7 
Gollandiya 
17 
19 
26 
62 
8 
Braziliya 
14 
29 
29 
72 
9 
Italiya
10 
14 
15 
39 
10 
Polsha 
9 
18 
12 
39 
11 
Ispaniya 
9 
14 
8 
31 
12 
Fransya 
9 
5 
14 
28 
13 
Yangi 
Zellandiya 
9 
5 
7 
21 
14 
Kanada 
8 
10 
11 
29 
15 
Eron 
8 
9 
7 
24 
16 
O‘zbekiston 
8 
6 
17 
31 
 
Eslab qoling! 
 

O‘zbekiston sportchilari ilk bor mustaqil terma jamoa sifatida XXVI 
yozgi Olimpiya o‘yinlarida (1996-y. Atlanta) ishtirok etib, 197 
mamlakat orasida 58-o‘rinni egallagan.

XXXI yozgi Olimpiya o‘yinlarida (2016, Rio-de-Janeyro) O‘zbekiston 
terma jamoasi 4 ta oltin, 2 ta kumush va 7 ta bronza medallari bilan 
umumjamoa hisobida 207 davlat orasida 21-o‘rinni egalladi. 

Umumiy natijalar bo‘yicha O‘zbekiston Osiyo mamlakatlari orasida 4-
o‘rinni, MDH davlatlari orasida 2-o‘rinni, Markaziy Osiyo davlatlari 
orasida 1-o‘rinni egalladi. 
 
 
 
 
 

---

208 
Nazorat savollari: 

O‘zbekistonda sovet jismoniy tarbiya va sport tizimi qanday xususiyatlarga ega bo‘lgan? 

Qanday sabablar sovet jismoniy tarbiya tizimi shakllariga ta’sir qilgan? 

Spartakiada sport musobaqalari qanday ahamiyatga ega bo‘lgan? 

Birinchi O‘rta Osiyo spartakiadasi qachon o‘tkazilgan? 

Toshkentda jismoniy tarbiya texnikumi kimning qarori asosida ochilgan? 

Ikkinchi jahon urushigacha sport sohasida qanday muhim o‘zgarishlar sodir bo‘lgan?

Mehnat va mudofaaga tayyor (MMT) majmui haqida nimalarni bilasiz? 

O‘zbekiston Davlat jismoniy tarbiya instituti qachon tashkil topgan? 

Sobiq Sovet Ittifoqi xalqlarining spartakiadalarida O‘zbekiston sportchilari qanday 
ishtirok etgan? 

Markaziy Osiyoda xonliklarida aholining ijtimoiy va madaniy hayotida jismoniy 
tarbiya qanday ahamiyatga ega bo‘lgan? 

Markaziy Osiyoda xonliklar qo‘shinida askarlarning harbiy tayyotgarligida qanday 
jismoniy tarbiya vositalaridan foydalanilgan? 

Markaziy Osiyoda turli bellashuvlar qanday tadbirlarda tashkil qilingan? 

Abdulla Avloniy qaysi asarida jismoniy tarbiya masalalarini yoritgan? 

Abdurauf Fitrat qanday jismoniy tarbiya vositalarini tavsiya etgan? 

Markazy Osiyoga zamoaviy sport turlari nechanchi asrda kirib kelgan? 

Mustaqillikning dastlabki yillarida jismoniy taibiya va spoit sohasida qanday tadbirlar 
amalga oshirildi? 

Mustaqillikning dastlabki yillarida jismoniy taibiya va spoit sohasida qanday tadbirlar 
amalga oshirildi? 

O‘zR “Jismoniy tarbiya va sport to‘g‘risida”gi Qonunining Birinchi tahriri qachon 
qabul qilingan? 

“Sog‘lom avlod uchun” Davlat dasturida qanday vazifalar belgilangan? 

“Sog‘lom avlod uchun” Davlat dasturida jismoniy tarbiya va sport qanday ahamiyatga 
ega? 

O‘zbekistonda jismoniy tarbiya va sport to‘g‘risidagi qarorlarda qanday tamoyillar 
ishlab chiqilgan?

O‘zbekistonda jismoniy tarbiya va sport qaisi yo‘nalishlarda rivojlantiriladi? 

O‘zbekistonda yoshlar o‘rtasida qanday sport musobaqalari o‘tkaziladi? 

O‘zR “Jismoniy tarbiya va sport to‘g‘risida”gi Yangi taxriridagi Qonun qachon qabul 
qilingan? 

O‘zR Milliy Olimpiya Qo‘mitasi (MOQ) qachon tashkil qilingan?

MOQning maqsadi va vazifalari nimalardan iborat? 

Qachon Mustaqil O‘zbekiston sport jamoasi birinchi marta Osiyo o‘yinlarida 
ishtirok etgan? 

Qachon Mustaqil O‘zbekiston sport jamoasi birinchi marta qishki Olimpiya
o‘yinlarida ishtirok etgan? 

Qachon Mustaqil O‘zbekiston sport jamoasi birinchi marta yozgi Olimpiya
o‘yinlarida ishtirok etgan? 

Mustaqillik yillarida jismoniy taibiya va spoit sohasida qanday tadbirlar amalga 
oshirildi? 

2016-yilda Olimpiya o‘yinlarida sportchilarimizning natijalari qanday bo‘ldi? 

---

209 
ADABIYOTLAR 
1.
O‘zbekiston Respublikasining «Jismoniy tarbiya va sport to‘g’risida»gi 
Qonuni. “Xalq so‘zi”, 2015-yil 5-sentabr. 
2.
Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo‘q. - T.: “O‘zbekiston”, 1998. 
3.
Karimov I.A. O‘zbek xalqi hech qachon, hech kimga qaram bo‘lmaydi. 
T.: “O‘zbekiston”, 2005. 
4.
Karimov I.A. O‘rta asr Sharq mutafakkirlari va olimlarining jahon 
sivilizatsiyasidagi o‘rni va ahamiyati. Xalqaro anjumanda so‘zlagan nutqi. 
16-may 2014-y. 
5.
O‘zbekiston 
Respublikasi 
Birinchi 
Prezidenti 
I.Karimovning 
O‘zbekiston Bolalar sportini rivojlantirish Jamg’armasi homiylik kengashi 
majlisidagi ma’ruzasi. “Xalq so‘zi”, 2013, 2014, 2015, 12-fevral 2016-yy. 
6.
Abdiyev A., Jumanov O., Ne’matov B. Sport alifbosi. T.: 2007. 
7.
Avloniy A. Turkiy Guliston yoxud axloq. T.: O‘qituvchi, 1992. 
8.
Akramov A.K., O‘zbekistonda jismoniy madaniyat va sport tarixi. 
O‘quv qo‘llanma. T.: O‘zDJTI nashr, 1997. 
9.
Axmatov M.S. Uzluksiz ta’lim tizimida ommaviy sport-
sog’lomlashtirish ishlarini samarali boshqarish. T.: 2005. 
10.
Ahmedov B. Sohibqiron Temur (hayoti va ijtimoiy-siyosiy faoliyati). 
T.:1996. 
11.
Vardiashvili I. Afinadan Sidneyga qadar. Qarshi,“Nasaf”, 2004.
12.
Djalilova L.A. Olimpizm madaniyatini shakllantirish vositalari.T.: «Fan-
sportga» Respublika ilmiy-nazariy jurnal. №3- 2014. 
13.
Djalilova L.A. Olimpiya bilim asoslari faniga kirish. Qadimgi Olimpiya 
o‘yinlari. O‘quv-uslubiy tavsiyalar. Т.: “ITA-PRESS”, 2015. 
14.
Djalilova L.A. Jismoniy tarbiya va sport tarixi faniga kirish. Qadimgi 
dunyoda jismoniy tarbya. O‘quv-uslubiy tavsiyalar. Т.: “ITA-PRESS”, 
2015. 
15.
Djalilova L.A. O‘rta asrlarda chet el mamlakatlarda jismoniy tardiya va 
sport. O‘quv-uslubiy tavsiyalar. Т.: “ITA-PRESS”, 2015. 
16.
Djalilova L.A. Yangi va eng yangi davrda chet elda jismoniy tarbiya va 
sport. O‘quv-uslubiy tavsiyalar. Т.: “ITA-PRESS”, 2015. 
17.
Djalilova L.A.Yangi va eng yangi davrda chet elda jismoniy tarbiya va 
sport. O‘quv-uslubiy tavsiyalar. Т.: “ITA-PRESS”, 2015. 
18.
Djalilova L.A. Qadimgi davrda Markaziy Osiyo xalqlarining jismoniy 
tarbiyasi. O‘quv-uslubiy tavsiyalar. Т.: “ITA-PRESS”, 2015. 
19.
Djalilova L.A. O‘rta asrlar davrida Markaziy Osiyoda jismoniy tarbiya. 
O‘quv-uslubiy tavsiyalar. Т.: “ITA-PRESS”, 2015. 

---

210 
20.
Djalilova L.A. Markaziy Osiyoda zamonaviy sport turlarining targalishi. 
O‘quv-uslubiy tavsiyalar. Т.: “ITA-PRESS”, 2015. 
21.
Djalilova L.A. O‘zbekistonda 1917-1991-yillarda jismoniy tarbiya va 
sport. O‘quv-uslubiy tavsiyalar. Т.: “ITA-PRESS”, 2015. 
22.
Djalilova L.A. Mustaqil O‘zbekiston Respublikasida jismoniy tarbiya va 
sport (1991- hozirgi davrgacha). O‘quv-uslubiy tavsiyalar.Т.: “ITA-
PRESS”, 2015. 
23.
Djalilova L.A. Zamonaviy Olimpiya o‘yinlarining qayta tiklanishi. 
O‘quv-uslubiy tavsiyalar. Т.: “ITA-PRESS”, 2015. 
24.
Djalilova L.A. Xalqaro sport va olimpiya harakati. O‘quv-uslubiy 
tavsiyalar. Т.: “ITA-PRESS”, 2015. 
25.
Djalilova L.A. Xalqaro olimpiya tizimi. O‘quv-uslubiy tavsiyalar. Т.: 
“ITA-PRESS”, 2015. 
26.
Djalilova L.A.Xalqaro sport va olimpiya harakati. O‘quv-uslubiy 
tavsiyalar.Т.: “ITA-PRESS”, 2016. 
27.
Ziyoyev H. Turkistonda Rossiya tajovuzi va hukmronligiga qarshi 
kurash. T.: Sharq, 1998. 
28.
Mo‘minov I. Amir Temurning O‘rta Osiyo tarixida tutgan o‘rni. T.:1998.
29.
Niyozov I. Olimpiya sport o‘yinlari. Uslubiy qo‘llanma. T.: 2006. 
30.
Olimpiya bilimlari asoslari. O‘quv qo‘llanma. T.:«Sharq», 2002. 
31.
Temur tuzuklari. – T.: G’afur G’ulom nashriyoti, 1991. 
32.
Xoshimov K. Pedagogika tarixi.T.:”O‘qituvchi”,1996.
33.
Eshnazarov J. Jismoniy madaniyat tarixi va boshqarish. Darslik. T.: 2008 
34.
Ernazarov E. Olimpiada – jahon sporti bayrami. Ilmiy-ommabop risola. 
T.: “Sharq”, 2008. 
35.
Ergashev Q., Hamidov H. O‘zbekiston tarixi. O‘quv qo‘llanma. T.: 
2015. 
36.
Yarashev K.D. Jismoniy tarbiya va sportni boshqarish. T.: “Ibn Sino”, 
2000 
37.
O‘zbekistonning yangi tarixi.1-3 kitob. T.: “Sharq”, 2000. 
38.
Выдрин В.М. История и методология науки о физической культуре. 
СПб.: 2002.
39.
Нормуродов А., Моргунова И. Олимпийские игры. Учебное 
пособие. Т.: 2011. 
40.
Платонов В.Н., Гуськов С.И. Олимпийский спорт. Учебник. Киев: 
«Олимпийская литература», 1994. 
41.
Энциклопедия 
Олимпийского 
спорта. 
Под 
редакцией 
В.Н.Платонова. Киев: «Олимпийская литература», 2004. 
42.
Фетисов В.А. О критериях и показателях развития физической 

---

211 
культуры и спорта в зарубежных странах. М.:2015. 
43.
Moragas, M. de, Rivenburgh, N. K. and Larson, J. F. (eds) (1996) 
Television in the Olympics, London: John Libbey. 
44.
Barney, R. K., Wenn, S. R. and Martyn, S. G. (2002) Selling the Games: 
The IOC and the Rise of Olympic Commercialism, Salt Lake City: 
University of Utah Press. 
45.
Smit, B. (2006) Pitch Invasion: AdidasPuma and the Making of Modern 
Sport, London: Allen Lane. 
46.
Billings, A. (2008) Olympic Media: Inside the Biggest Show on 
Television, London: Routledge.
47.
Bairner, A. and Molnar, G. (eds) (2010) The Politics of the Olympics, 
London: Routledge. Gaffney, C. (2010) 'Mega-events and socio-spatial dynamics 
in Rio de janeiro, 1919-2016, Journal of Latin American Geography 9 (1): 7-
29. 
48.
Hayes, G. and Karamichas, J. (eds) (2011) Olympic Games, Mega-Events, 
and Civil Societies: Globalisation, Environment, and Resistance, 
Basingstoke: Palgrave. 
49.
Rachel Bladon. The Story of Olympics: An Unofficial History. Oxford, 
Macmillan Publishen Limited, 2012.- 80 p.
50.
John Horne, Garry Whannel. Understanding the Olympics. Routledge. 
Taylor-Francis Group. London and New York. 2012.
 
INTERNET-SAYTLARI 
1.
 
www.gov.uz
 – O‘zbekiston Respublikasi xukumat portali. 
2.
 
www.lex.uz
– O‘zbekiston Respublikasi Qonun xujjatlari ma’lumotlari 
milliy bazasi. 
3.
 
www.ziyonet.uz
– O‘zbekiston Respublikasi madaniy-ma’rifiy portali. 
4.
 
www.natlib.uz
 – O‘zbekiston Respublikasi Milliy kutubxonasi. 
5.
 
www.olympic.uz
 – O‘zbekiston Respublikasi Milliy Olimpiya qomitasi. 
6.
 
www.paralympic.uz
 – O‘zbekiston Raralimpiya assosiatsiyasi. 
7.
www.fan-sportga.uz-djti.uz – O‘zbekiston Respublikasi “Fan-sportga” 
ilmiy-nazariy jurnali. 
8.
 
www.sport-futbol.uz
 – O‘zbekiston “Sport+futbol” gazetasi. 

---

212 
 
 
 
O. S. JUMANOV
 
 
JISMONIY MADANIYAT TARIXI
VA SPORTNI BOSHQARISH 
 
 
Muharrir: 
M. Bekqulova
Texnik muharrir: 
U. Asadov
Sahifalovchi: 
M. Xamitov
Nashriyot litsenziyasi № 001734, 12.04.2021 y. 
Bosishga 10.04.2021 ruxsat etildi
Bichimi 60x84 
1
/
16
, «
Times New Roman» garniturasi, Ofset qog‘ozi
Bosma tabog‘i 13 25 p.l. Adadi 75 nusxa. Buyurtma № 102 
«UMID DESIGN» nashriyoti
«UMID DESIGN» XK bosmaxonasida chop etildi.
O‘zbekiston Respublikasi, Toshkent shahri
Navoiy ko‘chasi 22-uy