O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport unversiteti

Beton tarkibini tanlashga misol
Avtomobil yo‘lining egilib cho‘zilishida Vtv 4 (R v 50), siqilishda V 27,5 (M350) va sovuqqa chidamliligi bo‘yicha F 200 sinovlariga mansub bir qatlamli qoplamasi uchun beton tarkibini tanlash talab etilgan bo‘lsin. Beton, suriluvchi opalubkali sudralib yuruvchi beton yotqizuvvish mashina yordamida 2 m/min tezlikda yotqiziladi (talab etilgan konus cho‘kishi 2 sm). Materiallar : markasi 400 (40 MRa), egilib, cho‘zilishdagi mustahkamligi 6 MRa, zichligi 3,1 kg/m³ bo‘lgan sement; 5-20 mm li donalari 60% va 20- 40mm li donalari 40% bo‘lgan granit chaqiq toshidan yirik to‘ldiruvchi: chaqiq tosh zichligi-1,47 kg/m³; chaqiq tosh bo‘shligi -0,435: donalar qorishmasining to‘kilishidagi xajm og‘irligi-1,47 kg/m³; mayda to‘ldiruvchi sifatida yiriklik moduli 2,2 bo‘lgan qum ; zichligi -2,60 kg/m³ ; ichishga yaroqli suv; YuFM sifatida SDB va SNB qo‘shimchalar.
Suv- sement S/S nisbatini quyidagi formula bo‘yicha aniqlaymiz:

Topilgan qiymat og‘ir beton GOSTi bo‘yicha S/S ning chegaraviy qiymatlaridan kichik.
Hisob uchun suv sarfini 150 kg olamiz.
Sement sarfi: s=150:0,39=385 kg.
Qo‘shimchalar sarfi: SDB=0,002*385=0,77 kg, SNB=0,0001*385=0,0385 kg.
Chaqiq tosh sarfi:

(surilish koeffitsienti K_s= 1,8 qabul qilingan).
Qum sarfi:
Q=

(og‘ir beton GOST 26633-2015 ining talabi bo‘yicha 1m³ betonda biriktirilgan havo hajmi 50 dm³ ga teng).

Beton qorishmasining xisobiy xajm og‘irligi 2292 kg/m³.

Beton qorishmasining hisobiy tarkibiga “Yo‘riqnoma”ning 4.16-4.17 bandlari asosida aniqlik kiritiladi, GOST 7473-2010 da texnik talablar keltirilgan.

MAVZU: Beton qorishmasining qulay yotqizuvchanlik ko‘rsatkichlarini aniqlash va sinash
Har xil shakldagi konstruksiyalar uchun ishlangan kolipga beton qorishmasi quyilganda, u kolipning xamma burchaklarini to‘ldira oladigan darjada qulay joylanuvchan bo‘lishi kerak. Buning uchun qorishma titratiladi. Beton qorishmaning quyuqlik darajasiga qarab uni titratish davri (muddati) har xil bo‘ladi. Quyuqlik darajasi "0" sm bo‘lganda titratish davri o‘rtacha 100-120 s bo‘ladi. Qorishma konusining cho‘kishi 12-18 sm bo‘lganda esa beton qorishmani 5-3 s titratish kerak.
Beton qorishmaning kulay joylanuvchanligi asosan uniig suv:sement nisbatiga bog‘lik beton qorishmasi qolipda titratnlgandi uning yuzasi bir tekis bo‘lgungacha ketgan vaqt (sekund xisobida) uning qulay joylanuvchanlik ko‘rsatkichini ifodalaydi.