O`zbekiston Respublikasi Transport Vazirligi Toshkent Davlat Transport Universiteti

2-rasm. Tutashtiruvchi guruhning tashkiliy qismi
Shunday qilib, to‘planish jarayonini tahlil qilishda uning ikki tashkil etuvchi hamda parametrlarini o‘rganib chiqish zarur bo‘ladi. Bunda berilgan kattaliklar sifatida quyidagi parametrlar o‘rin oladi:

belgilangan poyezdning o‘rtacha sutkalik kattaligi, vagon;

hosil bo‘ladigan poyezdlar tarkibi kattaligining me’yori, vagon, mazkur holatda, odatda, maksimal kattalik ko‘rinishida beriladi;

to‘planish yo‘liga kirib keladigan vagonlar guruhining o‘rtacha sutkalik miqdori (yoki tarkibidagi vagonlar mazkur vazifani bajarishi mumkin bo‘lgan taqsimlanishiga kirib keluvchi poyezdlarning o‘rtacha sutkalik miqdori).

Keltirilgan parametrlar qiymatidan foydalangan holda mazkur vazifadagi tarkiblarning to‘planish jaarayonini harakterlovchi qolgan parametrlarni hisoblab chiqish mumkin bo‘ladi:

hosil bo‘ladigan poyezdlarning o‘rtacha sutkalik me’yori;

to‘planish davrining o‘rtacha kattaligi, soat;

to‘planish yo‘liga vagonlar guruhining kirib kelishi orasidagi o‘rtacha interval, soat;

Umumiy holda vagonlar to‘planishiga sarflangan vagon-sotalarning umumiy o‘rtacha sutkalik sarf-harajatlari

ni tashkil qiladi.

Amaliyotda to‘planishga vagon-soatlarining harajatlari qisqartirishga qodir bo‘lgan ekspluatatsion ish boshqaruvining tezkor usullari paydo bo‘lgan.

Ular asosan quyidagilar:

1. 
   o‘z tarkibida vagonlarning tutashuvchi guruhlariga ega bo‘lgan poyezdlarning saralash stansiyalariga tezlashtirilgan holda yaqinlashish;
   
2. 
   tarkiblarning to‘xtovsiz to‘planishi ta’minlash maqsadida hosil bo‘layotgan poyezd tarkibiga tarkib me’yoridan ortiqcha barcha to‘plauvchi vagonlarni kiritish. Buning uchun manyovr dispetcheri dispetcher apparati bilan mos keluvchi uchastkalar bo‘ylab shunday poyezdning o‘tkazib yuborish imkonini moslashtirishi lozim;
   
3. 
   saralash stansiyalariga mahalliy vagonlar guruhining kirib kelishi shunday tarkibga solish kerakki, natijada yirik vagonlar to‘planish davri so‘ngida grafikning muayyan chizig‘iga to‘plansin
   
4. 
   tarkiblarni hosil qilishda hosil bo‘ladigan poyezdlarning jo‘nash vaqti shunday tanlanadiki, to‘planish jarayonida yirik guruhli vagonlarning turib qolishi kichik guruhli vagonlar vaqtini oshirish evaziga kamayib borsin. Bunda ishni shunday tashkil qilish kerakki, to‘xtovsiz to‘planish jarayonida uzulishlar iloji boricha uzoqroq vaqt davom etsin;
   
5. 
   alohida vagonlar guruhini texnik stansiyada uzish uchun ularni texnik marshrutlarga ulash.
   

Shunga o‘xshashchoralar natijasida vagonlar to‘planishiga vagon-sotalri harjatlarini kamaytirishga erishiladi, demakki stansidagi vagonlarning turib qolish vaqtini qisqartirishga ham erishiladi. Bu vagonlar turib qolishi hamda to‘planish parametrlari me’yorlarini o‘rnatishda inobatga olinadi.