O’zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti kafedrasi

O’zbekiston respublikasi transport vazirligi
TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI


<> kafedrasi
Temir yo'ldagi mikroprotsessorli qurilmalar va boshqaruv tizimlari Mustaqil ish

Bajardi: Qurbonov Shoxrux

AB-226 guruh talabasi
Qabul qildi: Xalikov.S.S
Toshkent-2022

Mundarija:

1.Kirish…………………………………………………………………………………………1
1.Linux OT……………………………………………………………………………………..2
2.Linux ishchi stoli………………………………………………………………………………3

Reja:
1.Linux OT

2.Linux ishchi stoli

LINUX – bu operatsion tizim. Aynan u elektron komponentlarning ishlashini ta`minlaydi. Masalan, monitorda ko`rinib turgan ma`lumotlarni tahrirlash, pechat qilish, bir qancha dasturiy ta`minotlarni ishga tushirish va boshqa operatsiyalarni amalga oshiradi. LINUX OT muloqotning ikki usulini qo`llaydi.

GUI (Graphical User Interface - foydalanuvchi grafik interfeysi). Bu usulda siz kerakli amallarni sichqoncha yordamida bajariladi. Masalan, fayllarni ochish uchun sichqonchani 2 marta bosish orqali. WINDOWS tizimida ishlaganlar bu muhit bilan yaqindan tanishganlar.
CLI (Command Line Interface – buyruq komandasi paneli). Bunda ma`lum bir amallarni bajarish uchun maxsus xizmatchi so`zlarni klaviatura orqali kiritiladi. UNIX da va DOS (Disk Operation System) foydalanuvchilari bu muhit bilan tanish.
Kompyuter ishlash jarayonida ma`lumotlar qabul qilinib, yadroga yuboriladi va yadro bu buyruqlarni, masalan, ma`lumotlarni diskka yozish, pechatga oqimlarni yuborish, tarmoq va internetda ishlashni amalga oshiradi.


LINUX da foydalanuvchi grafik tizimi
Foydalanuvchi grafik tizimi sichqoncha bilan tanlash mumkin bo`lgan elementlardan tashkil topgan. Ko`pgina komponentlar oynalardan tashkil topadi. Foydalanuvchi oyna o`lchovini o`zgartirishi, o`chirishi yoki yangi oyna ochishi mumkin. Bir vaqtda bir qancha oynalar ochilib, ularning har birida turli hil amallarni bajarish mumkin.
Ish stoli WINDOWS foydalanuvchilariga tanish ko`rinishga ega. Dastlab u bo`sh bo`lib, foydalanuvchi o`ziga kerakli komponentlarni ish stoliga qo`yishi va ulardan foydalanishi mumkin. Ish stolida bir necha oynalarni birgalikda ochib, ulardan foydalanish mumkin. Ish jarayonida ish stolidagi soatdan, kalkulyatordan, znachoklardan va boshqa bir qancha uskunalardan foydalanish mumkin. Bunda foydalanuvchi o`ziga keraklicha oynalardan foydalanishi mumkin.

• 
  GNOME (GNU Network Object Model Environment – GNU tarmoq ob`yektli muhiti) – bu ochiq kodli dasturiy ta`minot bo`lib, GNU proyektining bir qismi hisoblanadi. Uning eng birinchi nusxasi GNOME 1.0 1999 martida ishga tushirilgan edi.
  
• 
  KDE (K Desktop Environment Corel firmasining foydalanuvchi grafik muhiti) – bu erkin tarqaluvchi ochiq kodli dasturiy ta`minot bo`lib, uning birinchi nusxasi KDE 1.0 1998 yilning iyul oyida ishga tushirilgan.
  

Bu ikki ish stoli bir-biri bilan raqobatda bo`lishiga qaramay o`xshash tomonlarga ega. Ular quyidagilar:

• 
  Maxsus belgilarga ega ishchi qatlam.
  
• 
  Ustiga sichqoncha bosilganda ishga tushadogan znachoklarga ega ostkki panel.
  
• 
  Pochta xizmati, obozrevatellar, tahrirlagichlar kabi bir qancha dasturlar.
  
• 
  Dasturlarni ishga tushirish uchun xizmat qiladigan start paneli. Huddi WINDOWS dagidek.
  
• 
  Virtual ish stollari. Bunda bir qancha ish stollari mavjud bo`lishi mumkin. Masalan, bir ish stolida o`z panellari, znachoklari, dasturiy ta`minot va o`zingiz yaratayotgan dastur bo`lsa, ikkinchi bir ish stolida ham panellar, znachoklar va boshqa yaratayotgan dastur bo`lishi mumkin. Bir virtual ish stolidan boshqa biriga o`tish mumkin. Va bir vaqtning o`zida bir necha virtual ish stoliga ega bo`lish mumkin.
  
• 
  Uskunalar moslanuvchanligi, ya`ni o`z ish stolingizni moslab olish, ko`rinishini o`zingizga mos qilib tanlash imkonini beradigan xizmatlar.
  
• 
  Sistemani boshqarish va moslash imkonini beradigan uskunalar.