O'zbekiston respublikasi temir yo'llarda yuk va yo'lovchilar tashish xavfsizligini nazorat qilish davlat inspeksiyasi

§4. Sun'iy inshootlar 

 

41.  Sun'iy  inshootlarning  texnik  xizmati  va  foydalanishi  Sun'iy  inshootlarni  saqlash 

bo’yicha  yo’riqnomaga  muvofiq,  tezyurar  poezdlar  harakati  amalga  oshirilishi  bo’yicha 

qurilmalarga qo’yiladigan qo’shimcha talablarni hisobga olib amalga oshirilishi kerak.       

42.  Ko’priklarda  asosan  tezyurar  harakat  shartlariga  mos  keluvchi  R65  rusumli  termik 

mustahkamlangan  uloqsiz  yo’llar,  temir  beton  shpalli  mayda  toshli  ballastdagi  temir  beton 

ko’priklarda,  metall  ko’priklarda  ko’prik  bruslariga  yotqizilishi  kerak.  1  km  ga  shpallar  soni 

asosiy  yo’llarning  tutash  uchastkalaridan  kam  bo’lmasligi  kerak.  Ballast  prizmasi  yelkasi 

kengligi kamida 40 sm, rels osti zonasidagi shpal ostidagi ballast qalinligi - 30 sm, +5 sm ruxsat 

etilgan  o’lchamlar  bilan.  Ballast  prizmasi  yelkasining  kamroq  kengliklarida  rels  taglari  ballast 

toq’oralari  yon  devorlaridan  10  sm  dan  kam  bo’lmagan  masofalarda  joylashishi  kerak,  bunda 

ularning balandligini 200 mm gacha kattalashtrishga yo’l qo’yiladi.          

43.  Ko’priklar  temir  yo’l  ko’priklari  bo’yicha  harakat  tarkibini  o’tkazish  qo’llanmasiga 

muvofiq  III  toifadan  kam  bo’lmagan  yuk  ko’tarish  qobiliyatiga  ega  bo’lishi  kerak.  Eng  katta 

ekvivalent  yuklamalar  va  tezkor  yo’lovchi  poezdlar  turlari  harakat  tarkibi  pasport  ma'lumotlari 

bo’yicha aniqlanadi.  

Tezyuar  poezdlarning  dinamika  koeffisientlari  miqdorlari  amaldagi  normativ 

hujjatlarning formulalari bo’yicha hisoblanadi.        

---

81 

 

44.  Ko’priklar  oraliq  qurilmalarining  vertikal  egiluvchan  bukilish  ko’rsatkichlari  eng 

so’nggi ruxsat etilgan miqdorlardan oshmasligi kerak.   

45. Ko’priklarning qirqiluvchi metall va chekka qirqilmaydigan oraliqlar qurilmalaridagi 

rels  yo’li  strelasi  ko’tarilishi,  hisobiy  oraliq  o’lchamlarning  1/2500-1/3000,  qirqilmaydigan 

tizimlar o’rta oraliqlarida esa 1/5000-1/6000 chegaralarida bo’lishi kerak.  

Ko’prik  bruslarining  yalpisiga  almashtirilishiga  qadar  rels  yo’li  strelasining  mavjud 

ko’tarilishi miqdorini  1/2000 oraliq ko’rsatkichidan oshirmasdan saqlashga  ruxsat  etiladi. 30 m 

gacha  uzunlikdagi  ballastda  yurish  bilan  oraliq  qurilmalarida  qurilish  ko’tarilishini 

uyushtirmaslikka ruxsat etiladi, loyihalarda ularni ishlab chiqish nazarda tutilgan holatlar bundan 

mustasno.  Oraliq  qurilmalarida  rels  yo’li  belgilarining  ustunlar  yuqorisidagi  uchastkalarga 

nisbatan pasaytirilishiga yo’l qo’yilmaydi.    

46.  Uloqsiz  rels  yo’li  ko’priklarda  Uloqsiz  yo’llarni  tuzilishi,  yotqizilishi  va  saqlanishi 

bo’yicha texnik ko’rsatmalarga muvofiq yotqizilishi kerak. Ko’priklarning haroratli oraliqlari 66 

m  dan  ortiq  hamda  uloqsiz  yo’l  bo’lganda  tenglagich  asboblar  o’rnatilishi  kerak.  Haroratli 

oraliqlar  66  m  dan  ortiq  bo’lganda  uloqli  yo’llarni  tenglagich  asboblarsiz  qurilishiga 

"O’zbekiston  temir  yo’llari"  DATK  sining  yo’l  boshqarmasi  tomonidan  tasdiqlangan  loyihalar 

bo’yicha  ruxsat  etiladi.  Oraliq  qurilmalari  deformatsiyalaridan  rels  yo’lidagi  kuchlanishlarni 

kamaytirish  uchun  oraliq  qurilmalari  uzunligi  qismidagi  rels  biriktirgich  klemmalari  Uloqsiz 

yo’llarni  tuzilishi,  yotqizilishi  va  saqlanishi  bo’yicha  texnik  ko’rsatmalarga  muvofiq 

qisqartirilgan panjachalarga ega bo’lishi kerak.             

47.  Muhofaza  moslamalari  yotqizilishi  talab  etiladigan  ko’priklarda  kesimi  160x160x16 

mm li kontrugoloklar va olib qochishga qarshi (muhofaza) ugoloklar qo’llaniladi. 

48.  Tenglagich  asboblari  yotqizilishi  zaruratida  R65  rusumli  tenglagich  asboblari 

qo’llaniladi,  bunda  rama  relslari  va  ostryaklarning  4  mm  dan  ortiq  vertikal  yemirilishiga  yo’l 

qo’yilmaydi.     

49.  Sun'iy  inshootlarning  qayta  qurilish  va  tub  ta'mirlarida  afzallik  ballastda  qurilgan 

yo’lli oraliq qurilmalariga berilishi kerak.     

50. Yo’lovchi poezdlarining 140 km/soat dan ortiq tezligi yo’lning sinovi (obkatkasi) va 

uning  barqarorlashishidan  keyin  o’rnatiladi.  Dinamika  sinovlari  o’tkazilgunga  qadar  yo’lning 

ballastsiz  konstruksiyasida,  bo’g’inli  yo’lda  va  tenglagich  asboblar  mavjudligida  poezdlarning 

harakat tezliklari "O’zbekiston temir yo’llari" DATK normativlari bo’yicha o’rnatiladi.