O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligining 2019 yil "25"areldagi "107" sonli buyrug’ining2-ilovasi bilan fan dasturi ro’yxati tasdiqlangan

3.Boshqa fanlar bilan vertikal va gorizontal integratsiyasi.

-anatomiya,-normal va patologik fiziologiya,-sotsiologiya, psixologiya,-farmokologiya,-dietologiya,-mikrobiologiya va immunologiya,-bolalar yuqumli kasalliklari,-bolalar jarroxligi,-terapiya,-akusherstvo va ginekologiya

4.Mashg’ulotlar mazmuni

4.1.Nazariy qism.

Qon sistemasi deganda qon ishlab chikaruvchi organlar va qonni parchalovchi organlar tushuniladi. Qon organizmdagi yagona xarakatlanuvchi tukima xisoblanadi. Modda almashinuvida ishtirok etishi, shaklli elementlar va zardob orkali bajariladi.

Bolalar qonini uziga xos xususiyati bola organizmini fiziologik fazilatlariga boglik. Bolalarda qonini mikdori doimo xar xil bulib, bu uni yoshiga, ogirligiga karab uzgarib turadi. CHakaloklarni bir kg ogirligiga 140 ml qon tugri keladi, bir yoshli bolada esa 100 ml gacha. Qonni solishtirma ogiriligi bolalarda (1060-1080) kattalarga (1053-1058) nisbatan baland. Bolalarda qonni yopishkokligi bir oz oshik. Qonni ivish vakti bolalarda kattalarga nisbatan farki yuk: boshlanishi 4,5-6 minut (kattalarda 5 minut), oxiri 9-10 minut, qon okish vakti 2-4 minut.

Ugil va kiz bolalar eritrotsiti osmotik chidamliligini farki yuk. Soglom eritrotsitlarni chukish tezligi chakaloklarda 2 mm soat, kattalarda esa 5-8 mm soat.

Soglom bolalarda qonni ximiyaviy tarkibi ma’lum mikdorda uzgarmas bulib, bu bolani yoshiga karab kam uzgaradi. Qonni morfologik tarkibi orasida uziga xos xususiyati va tukima ichidagi modda almashish xolati urtasida yakin bogliklik bor. Bolalarni chakaloklik davrida qonni fermentlari: amilaza, katalaza, lipaza kam bulib, bir yoshdan boshlab soglom bolalarda bular kupaya boshlaydi.

Qon zardobida umumiy oksil mikdori bola tugilgandan keyin sekin-asta 3 oygacha kamaya boshlaydi va 6 oylik bulganda usmirlarning yoshidagi mikdoriga yetadi. Fibrinogen qon zardobida umumiy oksilni 5% tashkil kiladi.

Bolani tez usishi va vaznini ortishi ayniksa emish davrida gemoglabinni kup ishlab chikarishini, temir modda almashinishini tezlashishini talab kiladi. Jamgarilgan temir, immunoglobulinni mikdori bolani tana ogirligiga mutanosib buladi.

Qonni ishlab chikarilishi inson embrionida juda vaktli, xomilani 2 va 3 xaftasidan boshlanadi. Tomirlar va qon elementlari pusht biriktiruvchi tukimalardan xosil buladi. Bu oldinga tuxumdonni sarik kopchigi (embrion tanasidan tashkarida), keyinchalik esa tana mezinximasida sodir buladi. Qon ishlab chikarish uzini tarakkiyotida uch davrni boshidan utkazadi.