O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligining 2019 yil "25"areldagi "107" sonli buyrug’ining2-ilovasi bilan fan dasturi ro’yxati tasdiqlangan

Xansirash turlari:

Inspirator – yuqori nafas yullari obstruktsiyasida.

Espirator – quyi nafas yullari shikastlanganda.

SHik – ekspirator O’pka ildizi sikilganda, aralash – bronxiolit va zotiljamga xos. Paypaslab ogriklar va ovoz titrashi aniqlanadi. Perkutor tovush kasallikda turlicha:

1. 
   Bugik ovoz O’pka yalliglanganda, O’pkaga qon quyilganda, O’pka shishida, atelektazda, usmalarda, ekssudativ plevritda esa agar suyuklik butun bushlikni egallagan bo’lsa, Ellis-Damuazo-Sokolov chizigini va Garlend, Rauxfus – trokk uchburchaklari aniqlanadi.
   
2. 
   Timpaniq (nogorasimon) tovush O’pkada xavoga to’la bushlik paydo bo’lganda, silda kaverna, kista, abtsess, diafragma churrada, pnevmotoraksda, emfizemada eshitiladi.
   
3. 
   Kutisimon tovush qattiq perkutor timpaniq tovush O’pkada xavo ko’p yigilganda.
   
4. 
   Yorilgan tuvak shovkini – bola ogzini ochganda, aniqrogi biror bushlikning bronxga ochilganida.
   

Bundan tashkari O’pkaning pastki chegaralari aniqlashda, limfa tugunlari kattalashganligini xam perkussiya qilib bilamiz.

Koronьi belgisi trakxea bifurkatsiyasi limfa tugunlari kattalashganda; Filosof xosachasi simptomi; Arkavin simptomi, bronxopulьsimon limfa tugunlar kattalashganda musbat bo’ladi. Auskulьtatsiyada – bolada to 6 oygacha kuchsiz nafas, 6 oydan 5-6 yoshgacha pueril nafas normada eshitiladi. Patologiyada quyidagi nafaslar mavjud. Kuchsiz nafas xikildok kiskarganda, atelektazda, bronxospazmda, O’pkaning bir bo’lagi ma’lum miqdor sikilganda, emfizemada, yalliglanish jarayonining boshlanishi va yakunlanishi davrlarida bo’ladi.

Kuchli nafas – eng kichik bronx va bronxiolalar kiskarganda, bronxial astmada, bir tomon kasallanganda, ikkinchi tomonning zur berib nafas olishida bo’ladi. Qattiq nafas – bronxiolit, zotiljam kasalligida. Amfonik nafas – bushlik paydo bo’lganda abtsees, sil, kista. Xirillashlar xul va ko’rik bo’lishi mumkin.

Kurik xirillashlar – larengitda, faringitda, bronxitda, bronxial astmada bo’ladi.

Nam xirillashlar – xavoli suyuklik orqali utishda xosil bo’lib, bronxlar diametriga boglik xolda mayda pufakli, o’rta va yirik pufakli bo’lishi mumkin. Xirillashlarni krepitatsiyadan farqlash kerak.

Plevrani bir biriga ishkalanib chikadigan tovush, plevra yalliglanganda, fibrin bilan koplanganda, patosli plevritda va boshqa kasalliklarda bo’lishi mumkin.

Bronxofoniya - tovushni bronxlardan ko’krak qafasiga yetkazilishi normada eshitilmaydi, kuchayadigan zotiljam, sil, atenktazda, kaverna yoki shunga uxshash bushliklar paydo bo’lishida eshitiladi.

Bronxial limfa tugunlari kattalashganda D’ Espin belgisi aniqlanadi; De-la-kampa, Smit belgilari aniqlanishi mumkin. Bronxofoniyani kuchsizligi gemotoraks, gidrotoraks, ekssudativ plevritda, pnevmotoraksda bo’ladi.