O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi

Ishni bajarish tartibi:

Hajmi 100 ml bo’lgan, og’zi zich yopiladigan shisha idishga 10,0 g 1-8 mm kattalikda maydalangan xom ashyo solinib, ustiga 10 ml 40% li etil spirtidan solinadi va aralashtirilib, bo’ktirish uchun xona haroratida 4-6 soatga qoldiriladi.

Belgilangan vaqt o’tgandan so’ng perkolyator tubiga 4 qavatli doka joylashtirilib, bo’ktirilgan xom ashyo shisha tayoqcha yordamida perkolyatorga solinadi va shibbalanadi. Xom ashyo orasidagi xavoni chiqarish maqsadida pekrolyatorning jo’mragi ochilib, toki ajratma oqib chiqqunga qadar 40% li etil spirtidan solinadi. Jo’mrak suyuqlik chiqishi bilan berkitilib, oqib chiqqan suyuqlik perkolyatorga qaytadan solinadi va xom ashyo ustida “oynasimon yuza” xosil bo’lgunga qadar toza ajratuvchi solinadi.

Perkolyatorning og’zi 2 qavatli polietilen bilan berkitilib, 24 soatga xona haroratida qoldiriladi. Belgilangan vaqt o’tgandan so’ng quyidagi tenglama bilan xisoblangan tezlikda, xom ashyodan ta'sir etuvchi modda tugagunga qadar ajratma olinadi:

V = KS

Bu erda

V - ajratma olish tezligi

K - doimiy son, u 0,5 ga teng

C - perkolyatorga solingan xom ashyo miqdori, g

Perkolyatordan yig’gichga qanday tezlikda suyuqlik oqib tushsa, xuddi shu tezlikda yuqoridagi pekrolyatordan toza ajratuvchi tushib turishi, shuningdek ish jarayonida doim xom ashyo ustida “oynasimon yuza” saqlanib turishi kerak.

Bu jarayon xom ashyo tarkibida ta'sir etuvchi modda tugagunga qadar olib boriladi. Xom ashyo tarkibidagi ta'sir etuvchi moddaning bor yoki yo’qligi suyuqlikning rangini o’zgarishi yoki asosiy ta'sir etuvchi moddaga nisbatan sifat reaktsiyasini qilib ko’rish orqali aniqlaniladi.

Xom ashyo tarkibida asosiy ta'sir etuvchi modda tugagandan so’ng, begona moddalardan tozalash maqsadida ajratma bir necha kunga tindirib qo’yiladi va belgilangan muddat o’tgandan so’ng qat-qat filtr orqali suziladi. So’ng xaydash asbobida spirt mo’'tadil bosimda xaydab olinadi. Suvli qoldiq esa vakuum bug’latgich asbobida quyuq xolga kelguncha bug’latiladi. Ishlatilgan xom ashyodan spirt suv bilan yuvish orqali ajratib olinadi.