O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti

Diod va tranzistorlarni tekshirish 
Diodlar va tranzistorlarni tekshirish “jiringlash” rejimida olib boriladi (6.7-rasm). Misol 
tariqasida 6.7-rasmda past chastotali to‘g‘rilagich diodni 1N4007 ulanishi ko‘rsatilgan. (bevosita 
to‘g‘ri tok 1A, teskari kuchlanish 1000 V). 

---

121 
6.7-rasm. To‘g‘rilagich diodni to‘g‘ri yo‘nalishda tekshirish. 
Diodni o‘ng tomonidagi keng yorug‘ xalqa, qoidaga ko‘ra, katod chiqishini belgilaydi, 
shunday qilib, shchuplar o‘tkazuvchi yo‘nalishda ulanadi. Bunda displeyda diodni p-n 
o‘tishlarida kuchlanishni to‘g‘ridan-to‘g‘ri kuchlanish pasayishi yoritib ko‘rsatiladi, bu esa 
kremniy asosidagi yarimo‘tkazgichga muvofiq keladi. Natija 6.8-rasmda ko‘rsatilgan. 
6.8-rasm. To‘g‘ri yo‘nalishdagi diodni jiringlashi.
Agar shu xolatda diodni SHottka to‘sig‘i bilan jiringlatilsa unda natija bir muncha 
boshqacharoq bo‘ladi. 

---

122 
6.9-rasm. Shottka to‘sig‘i bo‘lgan diodga kuchlanishni
to‘g‘ridan-to‘g‘ri tutashishi.
Agarda shchuplarni joylarda almashtirilsa, unla diod teskari yo‘nalishda ulangan bo‘ladi, 
displeyda 6.6-rasmdagi kabi bir paydo bo‘ladi. Agar diod sozlangan bo‘lsa, bunday natijalar 
olinadi. Biroq yana ikki variant bo‘lishi mumkin. Agar shchuplar ulanganda asbob tovush
chiqarsa, ovozli signal tarqalsa unda diod qisqa tutashgan, yoki tiqilib qolgan bo‘ladi. SHchuplarni
teskari qutblikka qayta ulashda, tovushli signal to‘xtamaydi. Boshqa variant - shchuplarni
ulashning yo‘nalishiga qaramay displeyda bir nur sochib turadi. Bunday xolatda diod uzilgan yoki 
oddiy teshikgacha bo‘lgan yonib ketishi deb ataladi. Aniqlikda ham multimetr, jiringlashida o‘zini
tranzistorlarni p-n o‘tishlari kabi tutadi. Ularni tekshirish aloxida diodga qaraganda xech qiyin 
emas.