O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi Toshkent farmasevtika instituti

Xodimlarni rag‘batlantirish korxona ish beruvchisi tomonidan kasaba uyushmasi qo‘mitasi bilan kelishilgan xolda qo‘llanadi. Bir necha rag‘batlantirish choralari, shu jumladan moddiy (pul mukofotlari, qimmatbaxo sovg‘alar bilan taqdirlash) va ma’naviy (tashakkurnoma bildirish, maxsus unvonlar berish) rag‘batlantirish choralari bilan birgalikda qo‘llanishi mumkin¹⁰.
Xodimning rag‘batlantirish haqida korxona bo‘yicha buyruq chiqariladi, bu haqda mehnat jamoasiga e’lon qilinadi va bu to‘g‘risida xodimning mehnat daftarchasiga yozib qo‘yiladi. Xodim alohida mehnat muvaffaqiyatlari, davlat va jamiyat oldidagi ulkan yutuqlari uchun belgilangan tartibda davlat mukofotlariga taqdim etilishi mumkin.
Xodimlarning intizomiy javobgarligi. Korxonada amal qiluvchi ichki tartib qoidalar, xodimning burchlari, xizmat vazifalari doirasida xilof ravishda qilingan harakatlar intizomiy nojo‘ya xatti-harakat hisoblanadi. Intizomiy nojo‘ya harakat deb xodim tomonidan aybli va xuquqqa xilof tarzda o‘z mehnat majburiyatlarini bajarmasligi tushuniladi.
Mehnat Kodeksining 181-moddasida intizomiy nojo‘ya harakat sodir etgan xodimga nisbatan quyidagi jazo choralari qo‘llanishi mumkinligi nazarda tutilgan:

1. 
   xayfsan;
   
2. 
   o‘rtacha oylik ish haqining 30%dan ortiq bo‘lmagan miqdorda jarima, ichki mehnat tartibi qoidalarida 50%dan ortiq bo‘lmagan miqdorda jarima solish mumkinligi ko‘zda tutilishi mumkin;
   
3. 
   mehnat shartnomasini bekor qilish.
   

Yuqorida ko‘rsatilganlardan tashqari boshqa intizomiy jazo choralarini qo‘llash taqiqlanadi. Intizomiy jazo qo‘llanishidan avval xodimdan yozma ravishda tushuntirish xati talab qilinishi lozim. Har bir nojo‘ya xatti-harakat uchun faqat bir intizomiy jazo qo‘llanishi mumkin. Xodim o‘z aybli harakatlari bilan korxona mol-mulkiga zarar yetkazgan bo‘lsa, xodim intizomiy jazoga tortilishi bilan birga moddiy javobgarlikka ham tortilib, undan yetkazilgan zarar undirib olinishi mumkin.
Taym menejment haqida tushuncha
Vaqtni boshqarish, vaqtni tashkil qilish, taym-menejment (angl. time management) – vaqtni tashkil qilish va vaqt bilan effektiv foydalanish texnologiyasi
Vaqtni boshqarish – ma’lum ishni bajarishda uning samaradarligi oshirish uchun ketgan vaqtni ongli nazorat qilish yo‘li. Vaqtni boshqarish. Vaqt boshqarish muyayan vazifalar, loyihalar va maqsadlarni amalga oshirish uchun foydalaniladigan ko‘nikmamalar, uskunalar va texnik majmuini olish uchun yordam berishi mumkin. Bu esa juda keng ko‘lamli faoliyatni ya’ni rejalashtirish maqsadlarni ketma-ketligi tuzish, vaqtni ishlatish taxlili, monitoring, tashkil qilish, ro‘yxatlarni tuzish kabilani o‘z ichiga oladi. Oldindan boshtarish faqatgina tadbirkorlik yoki ish faoliyatga mo‘ljallangan, lekin keyinchalik shaxsiy faoliyatga mo‘ljallangan. Vaqtni boshqarish bir necha bosqichlarni, instrumentlarni texnika va metodlarni o‘z ichiga oladi.
XX asrning 20 yillarida mehnat ilmiy tashkilotini rivojlanish davrida A. K Gastev-markaziy mehnat institutini direktori tashkil qilish samaradorligi shaxsiy samaradorlikdan ya’ni shahsish vaqtdan samarali foydalanishdan boshlanishi haqidagi g‘oyani ilgari suradi. Vaqt uchun kurashish ijtimoiy harakati “Vaqt” ligasini tashkil qiliniyaga olib kelti, uining rahbari P.M Kerjensev. Mahaliy gazetalarda “Vaqt uchun kurash” lavhalari paydo bo‘lishni boshlaladi. 1970-nshd io‘qrdfkshvf D. Granin “Eto strannaya jizn” kitobi chop etilgandan A.A. Lyubisheva-xronometraj biolog usuli bilan mashxurlikka ega bo‘ldi. Shaxsiy vaqt bilan unumli foydalanish sistemasiga asoslanshgan edi. 2007 yil Moskva moliya sanoat universiteti “Sinergiya” da birinchi marta taymg‘menejment kafedrasi ochildi.
Muvaffaqiyatli odamlarning bari anchayin samaradorligi bilan ajralib turadi. Ular juda ko‘p ishlashadi va ko‘p narsaga ulgurishadi. Unutmangki, samardorlik deganda, birinchi navbatda natija ko‘zda tutiladi, jarayon emas. Agar samaradorlikni oshirishni istasangiz, bunga qat’iy qaror qiling. Ko‘pchilik aynan qarori qat’iy bo‘lmagani uchun ham vaqtini behuda sarflab qo‘yadi.
Xullas, ahdingiz jiddiy bo‘lsa, muvaffaqiyatlilar siri bilan tanishing: vaqtni to‘g‘ri taqsimlash samaradorlikning asosiy garovidir. Taym-menejment biznes yoki karerangizni yutuqlar sari yetaklaydigan eng muhim omillardan biri sanaladi.