O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

 
Masala va mashqlar: 
1.
1,1358 g o‘simlik xom ashyosi 50 ml ekstragent bilan ekstraksiya qilinib, 25 ml ekstrakt 
o‘lchab olindi. Erituvchi bug‘latiladi va qoldiq doimiy og‘irlikkacha quritildi. Agar 
chinni idishning og‘irligi 15,1288 g, ekstraktiv moddalar bilan birgalikdagi og‘irligi 
15,4870 g bo‘lsa, xom ashyodagi ekstraktiv moddalarning foiz miqdorini aniqlang. 
DO‘Xning namligi 12%.
2.
Na’matak mevasi tarkibidagi askorbin kislotanng miqdorini hisoblang. aniq tortma 
og‘irlik 20gr, namligi 14%, 2,6 dixlorfenolindofenolyat natriyning titrlash uchun ketgan 
hajmi 3ml 
3.
Na’matak mevalari tarkibidagi erkin organik kislotalarni titrlash uchun 2 ml 0,1 M natriy 
gidroksid eritmasidan sarf bo‘lgan bo‘lsa, necha gr tortma olingan? T=0,0067 namligi-
14% 
4.
2 g dorivor o‘simlik xomashyosidan tayyorlangan suvli ajratmani titrlash uchun 5 ml 
0,02 m/l li kaliy permanganat eritmasidan sarf bo‘lgan bo‘lsa, taninga nisbatan oshlovchi 

---

103 
moddalar miqdorini hisoblang. Namligi-10% T=0,004157 aligvot hajm -25ml, umumiy 
hajm- 250ml. 
Nazorat savollari: 
1.
Dorivor o‘simlik xom ashyosi va fitopreparatlarning xozirgi kundagi axamiyati
2.
Dorivor o‘simlik xom ashyosi taxlili 
3.
DO’X va dori preparatining namligini aniqlash 
 
10-Mavzu: Granula dori shakllarini standartlash 
 
Ishdan maqsad: 
Dorixona retsepturasida ko`p uchraydigan granulalar tahlilini 
o`zlashtirish, bu boradagi bilimlarni rivojlantirish
 
Granulalar - ichish uchun (per os), mo’ljallangan ma‘lum bir shakl berilgan, dori va 
yordamchi moddalardan tashkil topgan dori turidir. Ular qobiq bilan qoplangan bo‗lishi mumkin. 
Granulalar rangi bir xil bo’lishi kerak. Ularning o’lchami -0,2dan -3 mm gacha bo’lib, undan 
kichiq yoki katta bulgan granulalar miqdori 5% dan oshmasligi kerak, katta va kichiq granulalar 
soni elakdan o’tkazib aniqlanadi. Granulalar quyidagi ko’rsatkichlar bo’yicha tahlil qilinadi:
- Preparat nomi;
- Tarkibi (1 granula uchun);
- Tashqi ko’rinishi;
- Chinligi;
- 2 g massadagi granulalar soni;
- Parchalanishi;
- Qadoqdagi granulalar og’irligi;
- Quritishda yo’qotgan og’irligi;
- Mikrobiologik tozaligi;
- Miqdoriy tahlil;
- Qadoqlash, yoriqlash, saqlash;
- Saqlash muddati;
- Farmakologik faolligi;
Granulalarning namligi, eruvchanligi, parchalanuvchanligi kabi ko’rsatkichlari tabletkalar 
uchun ko’rsatilgan uslublarda aniqlanadi.
Bu ko’rsatkichlarning qiymati maqolalarda ko‗rsatilgan me‘yorlardan oshmasligi kerak.
Granulalardagi modda miqdorini aniqlashda 10g dan kam bo‗lmagan maydalangan 
granulalar olinadi. Bunda dori moddasining miqdori ±10% min dan oshmasligi kerak. 
Parchalanuvchanligini aniqlashda 0,5g aniq tortma olinadi va tirqishlar kattaligi 0,5mm bo‗lgan 
setkalardan foydalaniladi. Agar xususiy maqolalarda ko‗rsatilmagan bo‗lsa parchalanuvchanlik 
vaqti 15 minutdan oshmasligi kerak. Granulalar tashqi muhitdan ximoyalangan xolda salqin, 
quruq joylarda saqlanadi.