O„zbekiston respublikasi sog„liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

 
 
 
 
 
 
 
       
 
 
 
 
 
 
 
1-rasm.Dorizarrachalari qobiqlangan vositalarni olish  moslamasi 
 
Dori zarrachalarini qobiqlash jarayonining asosiy shartlari: 
        1.  Dori  zarrachalari  qobiqlangan  vositalari  olish  usulini  tanlash  asosan  dori 
moddaning fizik-kimyoviy xossasiga (suyuq, qattiq) va qobiq hosil qiluvchi moddaning 
(jelatin,  MS,  AFS),  polyar  va  nopolyar  erituvchilarda  erishi,  tayyor  mahsulotning 
avvaldan    mo‗ljallangan  xossaga  ega  bo‗lishini    ta‘minlanishga  (issiqlik,  kimyoviy 
reagentlar ta‘siriga turg‗un, oshqozon muhitiga chidamli va ta‘siri uzaytirilgan) bog‗liq 
bo‗ladi. 

---

228 
 
     2.  Dori  zarrachalari  qobiqlangan  vositalar  qobig‗i  eruvchan,  erimaydigan  va 
yarimo‗tkazuvchan    xossasiga    ega  bo‗lishi  mumkin.    Ta‘sir  etuvchi  moddani  ajralib 
chiqishi qobiq turiga va qalinligiga bog‗liq.  Mikrokapsuladan  dori modda  eriydigan  
qobiq    biosuyuqlikda  eriganidan  so‗ng,erimaydigan  qobiqda  esa  diffuziya  yo‗li  bilan  
ajralib    chiqadi.  YArim    o‗tkazuvchan  qobiqda    kichik  molekulali  substrat  (erituvchi 
modda) mikrokapsulalar ichiga o‗tib, dori moddaning ajralishini ta‘minlaydi. 
     3.  Dori  zarrachalari  qobiqlangan  vositalar  o‗lchami  ularning  fizik-mexanik  
xossalaridan  granulometrik    tarkibi,  sochiluvchanligi,  sochiluvchan  zichligi    va 
boshqalarni belgilaydi. 
     4.  Suvda  yaxshi    eriydigan    dori    moddalardan  Dori  zarrachalari  qobiqlangan 
vositalar  olish  jarayonining  asosiy  sharti-bu  suvli  muhitni  ishlatmasdan,  balki 
dispersion  muhit  sifatida  vazelin  moyi,  polimer  eritmasi  organik  erituvchida  (atseton)  
eritiladi.  Moylarda  eriydigan  moddalardan  mikrokapsulalar  tayyorlash  jarayonida 
dispersion  muhit  dorivor    moddaning  eritmasligi,  polimer    eritmasi  bilan  qo‗shilib 
ketmasligi  kerak,  erituvchi  modda  dispersion  muhitga  qaraganda  yaxshi  uchuvchan 
bo‗lishi  lozim. 
     5.  Uchuvchan  erituvchini    bug‗latish  usuli  bilan  olinadigan  Dori  zarrachalari 
qobiqlangan  vositalar    o‗lchami    dispersion    muhitning    qovushqoqligiga,  polimer 
eritmasining konsentratsiyasiga, haroratiga, polimer eritmasi dispersion muhit hajmiga, 
mutanosibligiga va aylanish tezligiga bog‗liq.