O„zbekiston respublikasi sog„liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

Uslubiy ta‟minot va mashg„ulot jixozlanishi:  
       Uslubiy  ta‟minot  va  mashg„ulot  jihozlanishi:  mavzuga  oid  tarqatma 
materiallar,    uslubiy  qo‗llanma,  adabiyotlar,  ma‘ruza  matni,    mavzu  bo‗yicha 
prezentatsiya, polimerlar kolleksiyasi.  
Tarqatma material 
Xozirgi  vaqtda  dori  vositalarini  samaradorligini  oshirish  tibbiyotda  asosiy 
muammolaridan  hisoblanadi.  SHu  maqsadga  erishi  uchun,  qo‗llanib  kelingan  dorivor 

---

172 
 
substansiyalarning,  mo‗‗tadil  zamonaviy  dori  shakllarini  ishlab  chiqarish  dolzarb 
hisoblanadi. Bu borada dori moddalarni ADT (PDP)lar  shaklida qo‗llash dolzarb. 
 Hozirgi  paytda  PDP    ni  farmatsiya  soxasi  keng  qo‗llanilish,  ularni  qator  afzallik 
tomonlarga  ega  bo‗lganligi  bilan  bog‗liq:  ta‘sirini  davomligi,  turg‗unligi,  dozasini 
aniqligi,  ishlatilishi  bo‗yicha  qo‗layligi.  Undan  tashqari  ADT  boshqa,  keng 
ishlatiladigan,  an‘anaviy  dori  shakllari,  ya‘ni  surtmalar,  linimentlarga  nisbatan  ancha 
xavfsiz hisoblanadi. Ohirgi yillarda dermatologiya, polimer, oftalmologiya amaliyotida 
antibakterial,  antiseptik,  yallig‗lanishga  qarshi  preparatlarni  ADT    sifatida  ishlatish 
maqsadga muvofiqligi ko‗rsatilgan.  
Polimer  ADT    xosil  qilish  uchun  zamonaviy  tabbiy  (kollagen)  yoki  sun‘iy  (MS, 
natriy-KMS, PVP, PAA) polimerlar qo‗llaniladi.  
Polimer ADT  texnologiyasi quyidagi asosiy bosqichlardan iborat:  
-  dori moddalarni eritmasini tayyorlash (suv yoki spirt); 
-  polimerni xosil bo‗lgan eritmada eritish; 
-  xosil  bo‗lgan  massaga  plastifikatorlar  va  turg‗unlashtiruvchi  moddalar 
qo‗shish;  
-  gomogenlashtirish;  
-  shakllantirish (xosil bo‗lgan massani dozalash va tekis yuzaga qo‗yish); 
-  quritish;  
-  sifatini baxolash; 
-  jixozlash.