O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’lim rivojlantirish markazi

vazifalarini aniq bilish lozimdir. 
Birinchidan, umumamaliyot shifokori birlamchi tibbiy yordam ko'rsatish 
tizimida asosiy rolni o'ynaydi. U barcha murojaat etgan aholiga yordam ko'rsatishi 
shart. Shu bilan umumamaliyot shifokori tor mutaxassislardan farq qiladi, chunki 
tor mutaxassislar faqat o'zining mutaxassisligi bo'yicha murojaat etganlarga tibbiy 
yordam ko'rsatadi. 
Ikkinchidan,  umumiy amaliyot differensiyalashmagan tibbiyot sohasi. 
Shuning uchun shifokor kasallikning erta aniqlashni bilishi lozim. Bu holda inson 
muammosi asosan ijtimoiy sohada yotadi, va shifokor aksariyat hollarda tibbiyot 
va sosiologiya chegarasida faoliyatini yuritadi. 
Uchinchidan, uzluksiz tibbiy yordam ko'rsatish zarurligi. Umumamaliyot 
shifokorining faoliyati nafaqat har bir insonning, balki aholining salomatligini 
saqlash va yaxshilashga qaratilgandir. 
Shuning uchun tibbiy oliy o'quv yurtlari tomonidan umumamaliyot 
shifokorini tayyorlashdan tashqari Toshkent vrachlar malakasini oshirish institutida 
umumamaliyot shifokori va oila shifokori yo'nalishida terapevt va pediatr 
shifokorlarni qayta tayyorlash dasturini ham olib bormoqda. 
Bugungi  kunda  umumamaliyot  shifokorlarini  tayyorlash  dasturiga 
yangiliklar kiritilgan. Yangi o'quv dasturini eskisidan bo'lgan farqi o'qitish 
jarayonini optimallashtirishdir. 
Tajriba olib borilayotgan tumanlarda mablag' bilan moliyalashtirish va 
boshqarishning yangi tizimi 1999 yilning aprel' oyidan qo'llanilmoqda. Ularning 
maqsadi - birlamchi tibbiy tizimga ajratilayotgan resurslarni to'g'ri taqsimlash va 
shu bilan bir qatorda ulardan samarali foydalanish imkoniyatlarini yaratishdan 
iborat. 
Harajatlar muassasaning biznes-rejasining moliyalashtirish qismida ishlab 
chiqiladi.Dunyo tajribasidan kelib chiqqan holda birlamchi tibbiy-sanitariya 
tizimini mablag' bilan ta'minlashning eng qulay usuli aholi jon boshiga 
moliyalashtirish deb tan olingan. Birlamchi tizimni bunday holda moliyalashtirish 
butun tibbiy yordamni moliyalashtirish tizimini rag'batlantirishga xizmat qiladi. 
Oddiy holda aholini jon boshiga moliyalashtirish barcha xududlar va har bir 
muassasa uchun o'rtacha miqdor sifatida aniqlanadi. Ammo har bir xudud o'zining 

---

105 
 
xususiyatlariga ega. Ba'zi tumanlarda ekologik va tibbiy-epidemiologik sharoit 
boshqalarga nisbatan yomonroq, qari yoshdagi aholi soni ko'p, transport xizmati 
esa rivojlanmagan. Bu esa o'z navbatida shunday tumanlarda bitta aholiga tibbiy 
xizmat  ko'rsatish sharoitlari  yaxshiroq  bo'lgan tumanlarga  nisbatan ko'proq  
mablag' talab qilishini taqozo etadi. Shuning uchun aholi jon boshiga 
hisoblanadigan  normativ  ko'rsatkich  aholining  yoshi  va  jinsi bo'yicha 
taqsimlanishini, aholi zichligini va boshqa omillarni hisobga oladi.