O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni Saqlash vazirligi P. F. Borovskiy nomli tibbiyot kolleji

Gijjaga qarshi vositalar 
Gijjalar  ichakda  va  boshqa  tana  a’zolarida  har  xil  kasalliklar  keltirib 
chiqaradi. Jumladan:
 

 
Tananing ozib ketishi; 

 
Toshma toshishi; 

 
Allergiya holati; 

 
Asab tizimining buzilishi; 

 
Qabziyat; 

 
Avitaminoz; 

 
Gelmintlar  ko’p  hujayrali  tekinxo’r  jonivorlar  bo’lib,  ular  asosan  uch  xil 
ko’rinishda bo’ladi:
 

 
Dumaloq; 

 
Yassi gijjalar; 

 
Sorib oluvchilar.  

 
Gelmintlar tanada joylashishiga qarab ikki guruhga bo’linadi:
 

 
Ichakda; 

 
Ichakdan tashqarida joylashgan gijjalar. 

 
Ularni  yo’qotishda  qo’llaniladigan  preparatlarga  quyidagi 
talablar qo’yiladi;
 

 
Preparatlarning ta’sir doirasi keng bo’lishi; 

 
Preparatning  davo  qilish  samarasi  bir  marta  berilganida  yuqori  darajada 
bo’lishi; 
71 

---


 
Bemorning  tayyorgarligisiz  (surgi  dorilar,  klizma,  parhez  va  boshqalar) 
berilishi; 

 
Makroorganizmga zararsiz bo’lishi. 

 
Gijja mushaklarini bo’shashtiradi; 

 
Kuchli qisqartiradi; 

 
Gijja tanasidagi modda almashinuvini buzadi; 

 
Gijjani sirtki qavatini emirib, ularni ichakdagi proteolitik fermentlar ta’siriga 
chidamsiz qilib qo’yadi. 

 
Ichakdagi gijjalarni haydash uchun ishlatiladigan dori vositalari.
 

 
Odam ichagida yashaydigan ikki xil gijjalar ma’lum: 

 
Dumaloq gijjalar- nematodalar (askarida va b.); 

 
Yassi  gijjalar-  sistodlar  (keng  lentasimon,  qurollangan  va  qurolsiz  sepen  va 
b.); 

 
Dumaloq gijjalar-nematodlarni ichakdan haydash uchun 
dekaris, vermoks
, va 
piperazin preparatlari
 samarali hisoblanadi.  
Dekaris- 
yuqori samarali va ta’sir doirasi keng preparat. Moddaning ta’siri 
ichak  bo’shlig’ida  yashaydidan  mushaklari  tufayli  harakatlanadigan 
gijjalarga  nisbatan  samarali,  ichak  shilliq  qavatiga  yopishib  oladigan 
gijjalarga (lentasimon, so’rib oluvchi) ta’sir ko’rsatmaydi. Preparat  bemorga 
maxsus  tayyorgarliksiz  (parhez  va  boshqalarsiz)  beriladi.  Preparat 
immunobiologik tizimni yaxshilaydi. Nojo’ya ta’sirlari deyarli kuzatilmaydi.
 
 
Vermoks 
– preparati gelmintlar (askaridoz, enterobioz va boshqalar)ga ta’siri 
va ishlatilishi bo’yicha dekarisga o’xshash. 
Shu  maqsadda  piperazin  adipinat  ham  keng  qo’llaniladi.  Dorining  ta’siri 
natijasida  gelmintlarning  mushaklari  falajlanib,  harakatlanish  qobiliyati 
yo’qoladi  va  ular  najas  bilan  falaj  holatda  chiqariladi.  Ayrim  hollarda 
nojo’ya  ta’siri  kuzatiladi.  Ko’ngil  aynishi,  qorin  og’rig’i,  bosh  og’rishi  va 
boshqalar.  Ushbu  antigelmintlar  guruhiga  naftamon,  pirantel  preparatlari 
ham kiradi.