O’zbekiston respublikasi qurilish vazirligi Toshkent arxitektura-qirilish institute Bino va inshootlar qurilishi fakulteti mustaqil ish mavzu : Relyeflar yoshi va ularning rivojlanishining asosiy yo’nalishlari Fan

GEOMORFOLOGIYA (geo…, yun. morphe — shakl va…logiya) — yer yuzasining relyefi haqidagi fan. G.quruqlik hamda okean va dengizlar tubining tashqi qiyofasini, kelib chiqishi, yoshi tari-xiy taraqqiyoti, hoz. dinamikasi va tarqalishi qonuniyatlarini oʻrganadi. Hoz. geologik davrdagi relyefni Geomorfologiya yer yuzasining oʻtmishdagi taraqqiyotining yakuni sifatida oʻrganadi.

• GEOMORFOLOGIYA (geo…, yun. morphe — shakl va…logiya) — yer yuzasining relyefi haqidagi fan. G.quruqlik hamda okean va dengizlar tubining tashqi qiyofasini, kelib chiqishi, yoshi tari-xiy taraqqiyoti, hoz. dinamikasi va tarqalishi qonuniyatlarini oʻrganadi. Hoz. geologik davrdagi relyefni Geomorfologiya yer yuzasining oʻtmishdagi taraqqiyotining yakuni sifatida oʻrganadi.
• Geomorfologiyaning asosiy prinsiplaridan biri shuki, relyef geografik komponentlardan biri sifatida boshqa komponentlar va geografik sharoit bilan bevosita bogʻliq holda oʻrganiladi. Relyefga boshqa omillar taʼsir etibgina qolmay, relyefning oʻzi ham ularga taʼsir koʻrsatadi va ular orkali oʻziga ham taʼsir etadi. Litosfera, atmosfera, gidrosfera va biosferalgf oʻrtasidagi oʻzaro murakkab aloqa G. ning Yer haqida fanlar sistemasida tutgan oʻrnini belgilab beradi. Geoldan olingan maʼlumotlar va metodlardan relyefning urganilayotgan joydagi geologik tuzilishi va taraqqiyotiga bogʻliq ekanligini aniqdashda foydalaniladi.
• Geomorfologiya bir qancha tarmoqlarga boʻlinadi; u mumiy Geomorfologiya —relyefning shakllanishi haqidagi juda keng masalalarni oʻrganadi,xususiy Geomorfologiya — relyefni bir yoki bir necha alohida geomorfologik koʻrsatkichlar boʻyicha tadqiq etadi; regional Geomorfologiya — yer yuzasi alohida hududiy qismlarining konkret relyefini oʻrganadi; yer relyefining regional jihatdan muhim xususiyatlari sayyoraviy Geomorfologiya tomonidan oʻrganiladi. Geomorfologiyaning alohida tarmogʻi — paleogeomorfologiya oʻtmish geologik davrlarning (koʻpincha koʻmilib yotgan) relyefini oʻrganadi va uzok, geologik davrlarda yer yuzasining qanday boʻlganini aniqlaydi. Xoʻjalikka tegishli masalalarnihal qilishda ishlatiladigan geomorfologik tadqiqotlar yakunlarining nazariy asoslari amaliy Geomorfologiya tomonidan ishlab chiqiladi.