O„zbekiston respublikasi qurilish vazirligi samarqand davlat arxitektura-qurilish instituti

 
3.2. Investitsiya-qurilish jarayoni, uni tashkil qilish
va samaradorligi 
Investitsiya-qurilish jarayoni ijtimoiy ishlab chiqarishning eng muhim 
elementidir. Uningsiz takror ishlab chiqarishni tasavvur qilish mumkin emas. Bu 
faqat tabiiy eskirish jarayonida ishdan chiqayotgan mehnat vositalarini almashtirish 
emas, balki ishlab chiqarish quvvatlarini kuchaytirish, shu jumladan yuqori sifat 
darajasini, iqtisodiy o‗sishni va aholining farovon turmush darajasini ta‘minlashdir. 
Investitsiyalash va qurilishni, investitsiya va qurilish jarayonlari kabi ko‗pincha 
alohida o‗rganish mumkin. Ammo investitsiya resurslarining 60 foizdan ko‗proq 
qismi qurilish sohasida foydalanilayotganligini hisobga oladigan bo‗lsak, bu 
tushunchalar ko‗pincha aynan qurilish majmuasining iqtisodiy samaradorligini 
baholashda qo‗llaniladi. 
Investitsiya-qurilish jarayoni ham zamonda, ham makonda amalga oshiriladi. 
Umumiqtisodiy va ijtimoiy jarayonning tarkibiy qismi bo‗lgan investitsiya jarayoni 
investitsiya maqsadlarining texnik-iqtisodiy asoslashni (T
1
), ob‘yekt va inshootlarni 
o‗rganish va loyihalashni (T
2
), qurilishning o‗zini (T
3
) va ob‘yektni foydalanishga 
topshirishni, uni sinash, tekshirish va ekspertlar tomonidan baholashni o‗z ichiga 
oladi. Bundan kelib chiqqan holda vaqtda o‗lchanadigan investitsiya jarayoni 
quyidagi formula orqali aniqlanishi mumkin: 
 
T
ip
 = T
1 
+ T
2 
+ T
3 
+ T
4 

---

~ 37 ~ 
 
Qurilish jarayoni - investitsiya jarayoni hamda qurilishning xalq xo‗jaligining 
bir tarmog‗i sifatida faoliyat ko‗rsatishining asosiy bosqichidir. Uning tashkiliy tizimi 
uch bosqichdan iboratdir: 

qurilishni tayyorlash; 

bevosita qurilish jarayonining o‗zi; 

tayyor qurilish mahsulotini realizatsiya qilish.