O`zbekiston Respublikasi "Qizil kitobi" haqida ma`lumot Reja: Qiqil kitob va uning o’rni. O’zbekiston qo’riqxonalarining qisqacha tarixi. O’zbekiston "Qizil kitobi" Kelajak oldidagi burchimiz

O'pka sili. Sil (tuberkulyoz) yuqumli kasallik hisoblanadi. Kasallik qo'zg'atuvchi mikrobni 1882-yilda nemis olimi Robert Kox aniqlagan, shuning uchun uning nomi bilan Kox batsi/lasi deb ataladi. Kasallikni qo'zg'atuvchi mikrob havo, idish-tovoqlar, qaynatilmagan suv orqali yuqadi. Chunki sil kasalligi bilan og'rigan bemorning balg'ami va tupuk tomchilaridagi mikroblar havoga tarqalib, idish-tovoqlarni, sochiq va boshqa buyumlarni zararlashi, ular orqali sog'lom odamlarga yuqishi mumkin. Mikroblar kasallangan sigirning qaynatilmagan suti orqali ham yuqishi mumkin. Shuni alohida ta'kidlash lozimki, odam organizmiga sil mikroblari tushganda hamma vaqt ham kasallik sodir bo'lavermaydi. Odatda, zaiflashgan, chiniqmagan odam organizmida mikrob yashashi va ko'payishi uchun qulay sharoit bo'ladi. Natijada bunday odam kasallanadi.
Sil kasalligining belgilari quyidagilar: darmonsizlik, ishtaha yo'qolishi, uxlagan vaqtda terlash, bOl-gan sari oza borish, rangning oqarib-sarg'ayishi, bo'yin, qo'ltiq osti limfa bezlarining mosh, no'xat hajmida kattalashib, barmoq bilan paypaslaganda sezilishi. Bu belgilar paydo bo'lishi bilanoq kasallik aniqlanib, unga davo qiIinmasa, asta-sekin bemor yo'talib balg'am ajrata boshlaydi. Bu esa o'pka silining chuqurlashganini bildiradi. O'pka siIidan tashqari, jag' osti limfa bezlari sili, ichak va bUyrdk siIi, suyak siIi va boshqa a'zolarning sil kasalligi bo'ladi. Sil kasalligining oldini olish uchun odam yoshlik chog'idanoq kasallikka berilmaslik choralarini ko'rishi lozim. Shaxsiy gigiye¬na qoidalariga. amal qilish, tartib asosida sifatli ovqatlanish, badantarbiya, mehnat rejimiga rioya qilish zarur. Bulardan tashqari, bolalar chaqaloqligidan bosWab to maktablli bitirgunicha ma'lum muddatlarda silga qarshi emlanadi. Har yili bir marta tibbiy ko'rikdan o'tib turishi lozim. Kasallikning yuqorida aytib o'tilgan belgilari sezilsa, zudlik bilan shifokorga murojaat etish zarur.